ΙΛΙΑΔΑ : ΡΑΨΩΔΙΑ Γ 121 - 244 - Η ΤΕΙΧΟΣΚΟΠΙΑ (Θέα από τα τείχη)

Τόπος : Το δωμάτιο της Ελένης, τα τείχη της Τροίας, το πεδίο μάχης έξω από τα τείχη

Χρόνος : 22^η μέρα της Ιλιάδας

Πρόσωπα : Ίρις (με τη μορφή της Λαοδίκης), Ελένη, γέροντες Τρώες, Πρίαμος

Αφηγηματικές τεχνικές

• Στην ενότητα υπάρχει εναλλαγή αφήγησης (διευκολύνει την εξέλιξη της υπόθεσης) , περιγραφής (δίνει εσωτερικά και εξωτερικά χαρακτηριστικά των προσώπων)   και διαλόγου (βοηθά στην ηθογράφηση των προσώπων).

• Ειδικά για την περιγραφή των προσώπων χρησιμοποιούνται εικόνες, παρομοιώσεις τυπικά επίθετα και σύνθετες λέξεις.

• Όλη η ενότητα λειτουργεί ως επιβράδυνση, καθώς καθυστερεί την πραγματοποίηση της «βουλής» του Δία. Η εμφάνιση της Ελένης πάνω στα τείχη έχει πολλές  λειτουργίες (εξυπηρετεί τους ακόλουθους σκοπούς) :

1. γνωρίζουμε την αφορμή του πολέμου και το έπαθλο (βραβείο) της μονομαχίας Πάρη - Μενέλαου.
2. ο Όμηρος θέλει να καλύψει το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να προετοιμαστούν οι θυσίες και οι όρκοι κάτω στο πεδίο της μάχης (αρχή της αληθοφάνειας του χρόνου)
3. γνωρίζουμε τη ζωή του άμαχου πληθυσμού της Τροίας μέσα στα τείχη.
4. επανασυνδέεται συναισθηματικά η Ελένη με το παρελθόν (σύζυγος, πατρίδα, αδέρφια)
5. παρουσιάζονται διεξοδικά βασικά πρόσωπα του στρατοπέδου των Αχαιών, που η Ελένη τα γνωρίζει καλά.

Ιδεολογικά στοιχεία- στοιχεία πολιτισμού

·         Στ. 122 : ενανθρώπιση της Ίριδας με τη μορφή της Λαοδίκης, για να  παρακινήσει την Ελένη να βγει από το δώμα της.

·         Στ.  140 : ο πρώτος σύζυγος, η πατρίδα και οι γονείς είναι βαθιά ριζωμένες αξίες μέσα στην ψυχή της Ελένης και κάθε ανθρώπου.

·         Στ.  146-148 : τα ονόματα των γερόντων έχουν τιμητικό χαρακτήρα, γιατί οι νεότεροι τους οφείλουν σεβασμό.

·         Στ.  181-198 : ο Πρίαμος  και ο Αντήνορας  μιλούν  με σεβασμό και εκτίμηση για τους αντιπάλους του, στα ομηρικά έπη συχνά οι αντίπαλοι θαυμάζουν ο ένας τον άλλο.

·         Στ.  125-126 : οι γυναίκες της ομηρικής κοινωνίας είχαν ως βασική ασχολία τον αργαλειό. Η περιγραφή του υφαντού της Ελένης αποτελεί «έκφραση», δηλ. περιγραφή ενός έργου των εικαστικών τεχνών (π.χ. ζωγραφική, γλυπτική, μεταλλουργία κτλ.)

·         Στ. 141, 143 : το προσωπικό δώμα των γυναικών βρισκόταν στον επάνω όροφο των ανακτόρων. Τα ήθη της εποχής επέβαλαν η γυναίκα να εμφανίζεται με καλυμμένο το κεφάλι και τη συνοδεία δούλων (θεράπαινες)

Χαρακτηρισμός προσώπων (Ηθογράφηση)

Ελένη : είναι η κλασική γυναίκα των ομηρικών χρόνων, καθώς παρουσιάζεται κλεισμένη στο δώμα της να υφαίνει.  Ο Όμηρος  δεν περιγράφει άμεσα την εκπληκτική ομορφιά της, αλλά έμμεσα, μέσα από το διάλογο των Τρώων γερόντων και για να ενεργοποιήσει τη φαντασία των ακροατών. Η  ίδια συμπεριφέρεται με σεμνότητα και ταπεινοφροσύνη. Είναι ευαίσθητη και συναισθηματική, κλαίει καθώς νοσταλγεί τους δικούς της. Αγαπά και σέβεται τον Πρίαμο, ενώ εμφανίζεται μετανιωμένη για τις συμφορές που προκάλεσε. Είναι πρόθυμη να δώσει πληροφορίες για τους Αχαιούς στους γέροντες. 

Πρίαμος  :  παρουσιάζεται από τον Όμηρο σεβάσμιος και σοβαρός. Δείχνει απέναντι στην Ελένη πατρική στοργή και συμπόνια, δεν της αποδίδει ευθύνες για τον πόλεμο, αλλά κατηγορεί τους θεούς. Είναι συνετός και δίκαιος κριτής των γεγονότων, δείχνει ανωτερότητα και θαυμάζει τους αντιπάλους του. Ανήσυχος για τις εξελίξεις ζητά πληροφορίες για να σχηματίσει γνώμη για τους αντιπάλους του, καθώς ως άξιος άρχοντας ενδιαφέρεται για το καλό της Τροίας.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΝΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ (http://istografia.blogspot.gr)

(Επιλογή σχολίων από το βοήθημα Βολονάκη)