"ΝΙΝΕΤ" ΖΩΡΖ ΣΑΡΗ - ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

                    

   Ζωρζ Σαρή, Νινέτ from Evangelia Patera


Έμμα: Η μητέρα της Νινέτ. Νιώθει τύψεις που απομακρύνει το παιδί της από κοντά της. Έχει αδυναμία στην κόρη της, είναι το «θαύμα» της ζωής της. Είναι εγκλωβισμένη στα πλαίσια του κοσμοπολιτισμού, που θέλει τα παιδιά των μεγαλοαστικών οικογενειών να φοιτούν σε κολέγια του εξωτερικού.
Προσπέρ: αδερφός της Έμμα. Προσπαθεί να ηρεμήσει και να συμπαρασταθεί στην αδερφή του. Η ερώτησή του για το πώς κοιμήθηκε η Έμμα δίνει αφορμή για την εξομολόγησή της και τη λύτρωση τελικά της Νινέτ από τους εφιάλτες της.
Νινέτ: η πρωταγωνίστρια. Θεωρεί πως είναι υιοθετημένη, γι’ αυτό έχει μέσα της θυμό και οργή. Αγωνιά για την ταυτότητά της. Νιώθει λύτρωση, όταν σιγουρεύεται για τη γέννησή της.
–         μυθιστόρημα (η Νινέτ είναι μία από τις δύο αδερφές της συγγραφέως)το οποίο παρουσιάζει μία ξεπερασμένη-παρωχημένη στις μέρες μας μορφή ζωής, όπου τα παιδιά των μεγαλοαστικών οικογενειών φοιτούσαν οικότροφα σε κολέγια του εξωτερικού.
–         η αφηγήτρια δεν είναι πρόσωπο του έργου, δε συμμετέχει στα δρώμενα. Αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο, όμως γνωρίζει τις μύχιες σκέψεις των ηρώων, την ψυχολογία τους, είναι δηλαδή «παντογνώστης» αφηγητής.
–         Ο χρόνος: «ξημέρωνε» αναφέρεται στην πρώτη παράγραφο που δηλώνει και το παρόν της αφήγησης. Η αφήγηση των γεγονότων γενικά είναι χρονολογική, τα γεγονότα παρουσιάζονται με τη σειρά κατά την οποία διαδραματίστηκαν. Όμως υπάρχουν μέσα στο κείμενο και κάποιες αναδρομές στο παρελθόν (δύο στον αριθμό: η Έμμα αφηγείται τη γέννηση της Νινέτ και αποκαλύπτει έτσι την υπερβάλλουσα αγάπη της προς την κόρη της: «Αχ αγαπημένε μου αδερφέ, όλη τη νύχτα ξαναζούσα…Την αγαπώ όσο κανέναν άλλο στον κόσμο». Η Νινέτ από την άλλη, αναθυμάται τον καβγά της με τον Κόλια ο οποίος έγινε η αιτία πρόκλησης του εφιάλτη της: Ναι, εκεί στη Μοτοβίλοφσκα …μέσα στο τρένο που πλησιάζει στο Παρίσι.)
–         Αφηγηματικοί τρόποι  α/ αφήγηση βέβαια από τον «παντογνώστη» αφηγητή, β/ περιγραφή (όλη η πρώτη παράγραφος, όπου η συγγραφέας παρουσιάζοντας το εργατικό Παρίσι, τους ανθρώπους που ζουν σε άθλιες συνθήκες ζωής, που στερούνται και που ίσως δεν έχουν και τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους, κάνει το δικό του σχόλιο, ασκεί κριτική στις υπάρχουσες κοινωνικές δομές: «και να ονειρεύονται χώρες, πολιτείες ,κάποιο άλλο περίχωρο που δε θα γνωρίσουν ποτέ στη σύντομη ζωή τους»).
–         Το τέχνασμα της συγγραφέως: παρουσιάζει την Έμμα να συνομιλεί χαμηλόφωνα με τον Προσπέρ, τον αδερφό της περιγράφοντας τις αναμνήσεις της από τη στιγμή που η λατρεμένη της κόρη Νινέτ γεννήθηκε και αποκαλύπτοντας έτσι τα αισθήματα αγάπης της προς αυτήν. Η Νινέτ που υποτίθεται εκείνη την ώρα κοιμάται, έχει ξυπνήσει και κρυφακούει την εξιστόρηση της ‘Εμμα. Βεβαιώθηκε έτσι πως ήταν η πραγματική της μητέρα και απαλλάχθηκε από τη λαθεμένη της πεποίθηση.
–         Το όνειρο: λειτουργεί ως εξής: αποκαλύπτει την αγωνία, το άγχος, την άσχημη ψυχολογία της Νινέτ αλλά και γίνεται η αιτία να ξυπνήσει η ηρωίδα και να ακούσει τον αποκαλυπτικό λόγο της μητέρας της Έμμα προς τον Προσπέρ. Έτσι η Νινέτ διώχνει τον εφιάλτη που ταλανίζει και αμαυρώνει την ψυχή της όλον αυτόν τον καιρό.
–         Η Εμμα: άνθρωπος ευαίσθητος, ενδιαφέρεται ζωηρά για την κόρη της, τρέφει απέραντη αγάπη προς αυτήν, στοργή, τρυφερότητα. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι τη στέλνει να φοιτήσει σε καλό σχολείο του Παρισιού, επίσης από το ότι ζητά από τον αδερφό της να μιλά σιγά για να μην την ξυπνήσει, αλλά και χρησιμοποιεί υποκοριστικά όταν μιλά για την «κουρασμένη» κόρη της («το κοριτσάκι μου»,, «η καημενούλα», «το Νινετάκι μου»). Τέλος, η ίδια η Εμμα ομολογεί πως κάθε φορά που ξυπνούσε σκεφτόταν την κόρη της, εξόριστη στις καλόγριες, γιατί θα μπορούσε να φοιτήσει στην Αθήνα σε σχολείο. Στο σημείο μάλιστα τούτο εκφράζει τη μεγάλη ευθύνη, τις τύψεις της, την απελπισία που βαραίνει την καρδιά της για την απόφασή της να στείλει την κόρη της σε σχολείο καλογραιών. Νοσταλγικά  γυρνά τη μνήμη της στη γέννηση της Νινέτ, σκηνή που αποκαλύπτει για μια ακόμη φορά την χωρίς όρια αγάπη της, την αδυναμία της, τη στοργή, τη λατρεία προς την κόρη της.
–         Η Νινέτ και το παραλήρημα χαράς
Η συγγραφέας επινοεί ένα τέχνασμα με το οποίο εξοβελίζει τον εφιάλτη που για χρόνια ταλανίζει την ψυχή της Νινέτ. Η Έμμα νομίζοντας πως η Νινέτ κοιμάται εξομολογείται στον αδερφό της την αγάπη της προς την κόρη της, την ευτυχία της όταν την απέκτησε. Φορτισμένος ο λόγος της Έμμα, συγκινησιακός, γεμάτος ένταση, δύναμη αποκαλύπτει τη συναισθηματική κατάσταση της ηρωίδας. Αυτός όμως ο λόγος λυτρώνει τη Νινέτ. «Και ξαφνικά, εκεί ψηλά, στην κουκέτα του βαγκόν-λι ο κόμπος λύθηκε, τα κακά μάγια σκορπίστηκαν και η Νινέτ νιώθει να γεννιέται ξανά μέσα στο τρένο που πλησιάζει στο Παρίσι. Ανοίγει τα μάτια και αντικρίζει το φως ενός κόσμου καινούργιου και όμορφου …- Καλημέρα μανούλα». «Οι λέξεις ελαφριές… σκίζεται»: σε αυτά τα χωρία εκφράζεται η χαρά της ηρωίδας με ένα απάνθισμα μεταφορών, επιθέτων, υπερβολών (χίλιες φορές), ερωταποκρίσεων, εικόνων, δραματικού ενεστώτα.
– θέματα του κειμένου:
          Α. οι τύψεις των γονέων για τις επιλογές που κάνουν τις σχετικές με τα παιδιά τους.
           Β. οι βασαντιστικές σκέψεις των παιδιών αλλά και των εφήβων σχετικά με την καταγωγή τους:
Συχνά τα παιδιά προκειμένου να τιμωρήσουν ένα άλλο, με ψεύτικες ιστορίες προσπαθούν να το υποτιμήσουν. Έτσι, ο Κόλλιας, για να τιμωρήσει την ηρωίδα που του έσπασε ένα παιχνίδι, της είπε πως την πήραν από μία τσιγγάνα και μάλιστα έναντι ενός μουχλιασμένου ψωμιού, πως δηλαδή δεν ήταν παιδί της Έμμα. Από φόβο πιθανότατα μήπως της το επιβεβαίωνε κάτι τέτοιο η Έμμα, η Νινέτ δεν τόλμησε ποτέ να ρωτήσει για την ακρίβεια αυτής της πληροφορίας τη μητέρα της.
Όταν έφτασε στην ηλικία της εφηβείας πάλι δε θέλησε ποτέ να το συζητήσει το θέμα αυτό. Γιατί, ο έφηβος παρουσιάζει γενικά την τάση να κλίνεται στον εαυτό του, να απομυθοποιεί τους μεγαλύτερους- πόσο μάλλον τους γονείς, να ανεξαρτητοποιείται και να προσκολλάται στους φίλους του.
     Γ. Ο κοσμοπολιτισμός
από ποια στοιχεία του κειμένου αποκαλύπτεται αυτός:

1. 1.     τα μέλη της οικογένειας έχουν ξενικά ονόματα
2. 2.     ταξιδεύουν και ζουν σε πόλεις του εξωτερικού (Κων/πολη, Μοτοβίλοφσκα, Παρισι, Σαιν Λουί)
3. 3.     ταξιδεύουν σε βαγκόν λι
4. 4.     τα παιδιά φοιτούν σε σχολεία του εξωτερικού εσώκλειστα.

Γλώσσα: απλή δημοτική, κατανοητή και λογοτεχνική με μεταφορές, επίθετα.
Ύφος: σαφές, γλαφυρό εξαιτίας των σχημάτων λόγου, παραστατικό

Ερωτήσεις:

1. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος και πού βρίσκονται
2. Το θέμα συζήτησης Έμμας και Προσπέρ;
3. Ποιος ο εφιάλτης που βασάνιζε τη Νινέτ; Από ποιο περιστατικό ξεκίνησε;
4. Με ποιο τέχνασμα η συγγραφέας απαλλάσσει οριστικά την ηρωίδα από τη λαθεμένη πεποίθηση που είχε για την καταγωγή της;
5. Ποιες οι νοηματικές ενότητες του κειμένου – τίτλος για καθεμία από αυτές.
6. Υπάρχουν αναδρομές στο παρελθόν;
7. Σε ποιο πρόσωπο γίνεται η αφήγηση; Ο αφηγητής συμμετέχει στα γεγονότα;
8. Αφηγηματικοί τρόποι
9.  Προαγγελία της αποκάλυψης του μυστικού της Νινέτ. Σε ποιο χωρίο την εντοπίζετε;

«… άρχισε να παραφυλάει την Έμμα σα να περίμενε να αποκαλύψει ένα μυστικό πίσω από τους κρυφούς στεναγμούς της»: σκοπός να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

1.  Εκφραστικά μέσα.
2.  Χαρακτηρισμός προσώπων
3.  Λέξεις, εικόνες, εκφραστικά μέσα που περιγράφουν τη χαρά της Νινέτ την ώρα που ακούει το διάλογο της μητέρας με το θείο της.http://blogs.sch.gr/norapou/2014/06/04/%CE%BD%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%84-%CE%B6%CF%89%CF%81%CE%B6-%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%AE/