"Ο ΦΤΩΧΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΓΡΟΣΙΑ" ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

   

Παραμύθια: Είναι βγαλμένα από τα σπλάχνα των λαών και απευθύνονται στους απλούς ανθρώπους, με σκοπό να τους ευχαριστήσουν, να τους διδάξουν, να τους ξεκουράσουν
Ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους προέλευση, έχουν μια κοινή λογική, ίσως εξαιτίας της κοινής πορείας των λαών, που πέρασαν από τα ίδια στάδια εξέλιξης
Υπόθεση του κειμένου: Ένας φτωχός άνθρωπος που είχε πολλά παιδιά, κάθε μέρα μετά από σκληρή δουλειά, χαιρόταν με την οικογένειά του με τραγούδια και χορούς. Ένας πλούσιος που τους άκουγε κάθε βράδυ σκέφτηκε να του δώσει χίλια γρόσια για να δει τις αντιδράσεις του. Ο φτωχός αγχώθηκε για το πώς θα διαχειριστεί καλύτερα τα χρήματα και σταμάτησε να χαίρεται τη ζωή. Μετά από τρεις μέρες συνειδητοποίησε ότι εξαιτίας των χρημάτων είχε χάσει τη χαρά του και γι αυτό τα επέστρεψε στον πλούσιο και έτσι η ευτυχία ξαναγύρισε στο σπίτι του.
Πρόσωπα του κειμένου: Είναι ο φτωχός και ο πλούσιος, ενώ εμφανίζονται λιγότερο τα παιδιά και η γυναίκα του φτωχού.
Τίτλος: Παρουσιάζει συνοπτικά την υπόθεση του παραμυθιού και περιέχει την αντίθεση του πλούτου και της φτώχειας
Λογοτεχνικό είδος: Είναι διδακτικό παραμύθι
Χαρακτήρες:
Ο φτωχός: Είναι ένας απλός άνθρωπος, που δουλεύει πολύ και χαίρεται την οικογένειά του καθημερινά με τραγούδια και χορούς. Τα προβλήματά του αρχίζουν όταν παίρνει τα χίλια γρόσια από τον πλούσιο. Χάνει την ευτυχία του και την ηρεμία του, γιατί ενθουσιάζεται από την προοπτική μιας πλουσιότερης ζωής. Όταν συνειδητοποιεί ότι έχασε την επαφή του με τη γυναίκα του και τα παιδιά του και ότι τα ουσιαστικά πράγματα δεν ταυτίζονται με τον πλούτο, τότε επιστρέφει τα χρήματα, περιφρονώντας το μοναδικό λόγο για τον οποίο ο πλούσιος μπορεί να περηφανεύεται.

Ο πλούσιος: Δεν είναι ευτυχισμένος και ζηλεύει τον φτωχό γείτονά του. Δεν προσπαθεί να βρει την ευτυχία για τον εαυτό του, αλλά θέλει να κάνει και τους άλλους δυστυχισμένους. Είναι μικρόψυχος προς τον φτωχό και
φέρεται με κακία και τελικά εισπράττει την περιφρόνησή του. Είναι συναισθηματικά φτωχός.
Ποιοι μιλούν στην αφήγηση: Ακούγονται ο αφηγητής, ο φτωχός, ενώ λιγότερο εμφανίζονται η γυναίκα και τα παιδιά του φτωχού
Χρόνος-Τόπος: Δεν προσδιορίζονται στο κείμενο, κάτι που είναι συνηθισμένο στα παραμύθια
Τεχνικές αφήγησης:
α) Αφήγηση: Παρουσιάζονται τα γεγονότα
β) Περιγραφή: Σκιαγραφείται η ζωή του φτωχού πριν και μετά τα χρήματα
γ) Εσωτερικός μονόλογος:(«πώς εγώ μαθές…τι θα κάνεις») και ο προβληματισμός του φτωχού για το πώς θα αξιοποιήσει τα χρήματα
Γλώσσα: Είναι απλή και περιέχει πολλές λέξεις από το ιδίωμα της Νάξου (μαθές, τσιχ, συλλογή, αξίνη, πραμάτεια, γρόσια)
Ύφος: Είναι άμεσο, απλό και φυσικό
Τελικό συμπέρασμα: Τα χρήματα δεν φέρνουν την ευτυχία και συχνά την καταστρέφουν

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1^ο Φύλλο  
α) Ποια είναι η γλώσσα του κειμένου;
β) Να εντοπίσετε τις λαϊκές λέξεις και φράσεις.
γ) Σε τι πρόσωπο γίνεται η αφήγηση;
δ) Τι είδους αφηγητή έχουμε; γιατί;
ε) Ποιοι αφηγηματικοί τρόποι χρησιμοποιούνται στο παραμύθι; (αφήγηση, περιγραφή, διάλογος, σχόλιο)

2^ο Φύλλο 
Πώς νιώθει κάθε φορά ο ήρωας; Για ποιο λόγο νιώθει έτσι;

3^ο Φύλλο 
Στα παραμύθια συνήθως διακρίνουμε διάφορα στάδια–μοτίβα από τα οποία περνά ο ήρωας:
α) Στην αρχή παρουσιάζεται ένα πρόβλημα. β) Στη συνέχεια προτείνεται από κάποιον μια λύση
γ) Ο ήρωας του παραμυθιού περνάει κάποιες δοκιμασίες, και καταφέρνει να λύσει το πρόβλημα. Στο παραμύθι που διαβάσαμε, αν νομίζετε ότι ο ήρωας περνά από τα παραπάνω στάδια, τότε συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα:

Στάδια εξέλιξης του παραμυθιού
α) Ποιος έχει πρόβλημα και ποιο είναι αυτό;
β) Ποιος προτείνει τη λύση και ποια είναι αυτή;
γ) Ποιες δοκιμασίες περνούν οι ήρωες; Κάνουν κάποιες δουλειές, όπως ο βασιλιάς στο παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί» ή οι δοκιμασίες είναι άλλου είδους;

4^ο Φύλλο 
α) Ποιος έχει πρόβλημα και ποιο είναι αυτό;
β) Ποιος θα περιμέναμε να έχει πρόβλημα και τι είδους; Αντιθέτως, τι διαπιστώνουμε;
γ) Τι συμπέρασμα προκύπτει από το παραμύθι για τον πλούτο;
5^ο φύλλο
Αφού  διαβάσετε το παραμύθι «Το πιο γλυκό ψωμί» να το συγκρίνετε με το παραμύθι «ο φτωχός και τα γρόσια» εντοπίζοντας κάποια από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του παραμυθιού:

ΧΩΡΟΣ	ΧΡΟΝΟΣ	ΠΡΟΣΩΠΑ	ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΛΕΞΗ	ΑΙΣΙΟ ΤΕΛΟΣ	ΔΙΔΑΚΤΙΣΜΟΣ
http://blogs.sch.gr/skourti/2015/03/04/%CE%BF-%CF%86%CF%84%CF%89%CF%87%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B3%CF%81%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%B1/  Δείτε την εξέλιξη του παραμυθιού με τη φαντασία των παιδιών http://mefantasiakailogo.blogspot.gr/2015/10/blog-post_25.html