ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ :ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1η ΣΚΗΝΗ

      Ο Πρόλογος, που ανήκει στα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας, είναι απαραίτητος γιατί ενημερώνει το θεατή για τον τόπο , τα πρόσωπα, την προϊστορία της δράσης, το βασικό νήμα της υπόθεσης.

Σχόλια στην 1^η σκηνή

Σκηνοθετικά στοιχεία

Μπροστά σε ανάκτορο, με χαρακτηριστικά που μπορεί να θυμίζουν Αίγυπτο (ανάκτορο Πρωτέα) , μια γυναίκα προσπέφτει ικέτισσα σε ένα μνήμα.

    

        Η Ελένη: αντίθετα με την εικόνα που της έχει προσδώσει η παράδοση εδώ παρουσιάζεται τίμια ,πιστή σύζυγος, περήφανη,  με ήθος. Παγιδευμένη στα παιχνίδια των θεών η μοίρα της ελέγχεται από δυνάμεις ανεξάρτητες από τη θέλησή της. Γνωρίζει ότι στα μάτια όλων είναι μισητή κι αυτό της δημιουργεί ενοχές και την ανάγκη συνεχώς να απολογείται, αν και αθώα. Τα συναισθήματα της: απόγνωση γιατί διασύρεται άδικα, θλίψη και οδύνη γιατί ο άνδρας της και τόσοι αθώοι πολεμούν άδικα και σκοτώνονται για μια «κούφια ιδέα», για ένα είδωλο. Τα παραπάνω μαζί με την πίεση που υφίσταται από τον Θεοκλύμενο την οδηγούν σε παραίτηση από τη ζωή. Ωστόσο υπάρχει ελπίδα να αποκατασταθεί η ελπίδα κι αυτό φαίνεται τελικά να κυριαρχεί.

   Τραγικότητα: η ηρωίδα μας είναι τραγικό πρόσωπο γιατί η μοίρα της καθορίζεται από ανεξέλεγκτες δυνάμεις, η ζωή της δεν της ανήκει, είναι πιόνι στα χέρια των ισχυρών ενώ δεν μπορεί να προσδιορίσει το μέλλον της γιατί δεν κινεί η ίδια τα νήματα της ύπαρξής της.

Ιδέες

•     Προβληματισμοί της Ελένης: αμφισβήτηση της Ελένης για τη φήμη που τη θέλει κόρη του Δία,ο τρόπος με τον οποίο μιλά για το Δία στους στ.24 ή 55. 

•    Το είναι και το φαίνεσθαι: καθοριστικό στοιχείο στην πλοκή και εξέλιξη του έργου είναι η αντίθεση μεταξύ του «είναι» δηλ. της πραγματικής Ελένης που βρίσκεται στην Αίγυπτο και του «φαίνεσθαι» δηλ. του ειδώλου, της ψεύτικης Ελένης που πήγε στην Τροία. Ήδη λοιπόν από τον Πρόλογο διαπιστώνουμε ότι οι ήρωες  βιώνουν τις συνέπειες αυτής της πλάνης αφού ξεγελασμένοι και παρασυρμένοι από αυτό που βλέπουν, δεν αντιλαμβάνονται την αλήθεια. Το μήνυμα που προκύπτει: συχνά οι άνθρωποι μένουν στην επιφάνεια των πραγμάτων , δεν αναζητούν την ουσία, το βάθος , και τελικά χάνουν την αλήθεια.

•      Η άποψη ότι η ομορφιά μπορεί να είναι αιτία δυστυχίας.

•        Η Ελένη ήταν η αφορμή του πολέμου γιατί οι αιτίες ήταν βαθύτερες όπως φαίνεται στο στ.47-48.

     Συναισθήματα θεατών: συμπάσχουν   με την ηρωίδα που υποφέρει,    νιώθουν έλεος αλλά και φόβο καθώς διαπιστώνουν ότι ξαφνικά ο άνθρωπος μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ανάλογες καταστάσεις όπου διαταράσσεται η ισορροπία μεταξύ  καλού και  κακού, ή δίκαιου και  άδικου ή ότι οι άνθρωποι βρίσκονται ανίσχυροι μπροστά σε καταστάσεις που δεν ελέγχουν.