ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ : ΠΑΡΟΔΟΣ

Πάροδος: το άσμα που τραγουδά ο Χορός κατά την είσοδό του στην ορχήστρα από τη δεξιά πάροδο. Προηγείται ο αυλητής που δίνει το ρυθμό, ακολουθεί η Κορυφαία του Χορού και πίσω οι υπόλοιπες γυναίκες σε δύο γραμμές (ημιχόρια) των επτά ατόμων, κατά ζεύγη(5х3), ή κατά στοίχους (3х5). Κινήσεις απόλυτα συγχρονισμένες, παρουσία υποβλητική, ατμόσφαιρα πένθιμη που επιβάλλεται όχι μόνο από τις θρησκευτικές καταβολές της τραγωδίας, αλλά και από το θρήνο της Ελένης για το χαμό των αγαπημένων προσώπων. Εξάλλου η Αθήνα του 412 π.Χ θρηνεί για το χαμό της αθηναϊκής νεολαίας στη Σικελία.

Δομή – πλαγιότιτλοι

• Προωδός: Η Ελένη ξεσπά σε θρήνο

• Κομμός, α΄στρ. : Η Ελένη προσκαλεί τις Σειρήνες- Περσεφόνη να συνοδέψουν το θρήνο της

• α΄ αντιστρ. : Οι γυναίκες του Χορού δικαιολογούν τον ερχομό τους

•  β΄στρ.: Η Ελένη μεταφέρει τα δυσάρεστα νέα στις γυναίκες

• β΄αντιστρ.: Οι γυναίκες του Χορού συμπονούν την Ελένη

•  Επωδός: Η Ελένη υπενθυμίζει τους υπεύθυνους για τα δεινά της

Η ταυτότητα του Χορού: γυναίκες, Ελληνίδες, αιχμάλωτες. Κατανοούν τα πάθη της, τη νοσταλγία για την πατρίδα και τον πόθο της ελευθερίας, βιώνουν και εκδηλώνουν εντονότερα με θρήνους τα συναισθήματα του πόνου, από πατριωτική αλληλεγγύη θα συναινέσουν αργότερα στη εξαπάτηση του Αιγύπτιου βασιλιά.

Οι επαναλήψεις και ο ρόλος τους

Στην α΄ενότητα της Παρόδου, αλλά και στη β΄αντιστροφή επαναλαμβάνονται από το Χορό όσα ακούσαμε στον Πρόλογο. Δεν πρόκειται για τεχνική αδυναμία αλλά με την επανάληψη και την προβολή του πάνω στο Χορό, ένα συλλογικό όργανο, το δράμα της ηρωίδας:

• Επαληθεύεται αντικειμενικά, επιβεβαιώνεται, δικαιώνεται.
• Ανακυκλώνεται, εντείνεται και διαστέλλεται αγγίζοντας και τον πιο  δύσπιστο θεατή απέναντι στην «καινή Ελένη» 
•  Φτάνει στα έσχατα όρια του πόνου και της απελπισίας διεγείροντας το «φόβο» και τον «έλεο» στην ψυχή των θεατών που αγωνιούν για την αντίδρασή της.

Η τραγικότητα της ηρωίδας

• Νιώθει ενοχές για το χαμό των οικείων της και το θάνατο Ελλήνων και Τρώων.

•  Η ευτυχισμένη ζωή της στη Σπάρτη μεταστράφηκε σε δυστυχία με το ερχομό του Πάρη.

• Υποφέρει αναίτια εξαιτίας της βουλής των θεών.

• Συγκρούεται με την υπέρτερη θέληση του βασιλιά που την κρατάει αιχμάλωτη.

•  Η ομορφιά της από ευλογία κατάντησε κατάρα για την ίδια και τους άλλους.

•  Γύρω από το όνομά της έχει δημιουργηθεί η χειρότερη φήμη, χωρίς η ίδια να φταίει.

Η Ελένη: τα χαρακτηριστικά του τραγικού ήρωα

 «Η Ελένη εμφανίζεται πάντα σαν να αισθάνεται πραγματικά ένοχη για όσα της αποδίδουν (στ. 196-199 · πρβ. 363 κ.ε.) […] Βέβαια υπενθυμίζει στον εαυτό της ότι ήταν μόνο το όνομά της, το φάντασμά της, που προκάλεσε τον πόλεμο, ότι η ίδια είναι αθώα· αλλά το γεγονός αυτό, όπως εξηγεί στη ρήσιν που ακολουθεί, κάνει την κακή της φήμη δυσκολότερα υποφερτή, παρά αν στηριζόταν σε αληθινά γεγονότα (270 κ.ε.). Από μια άποψη είναι αθώα μαζί και ένοχη, γιατί η ομορφιά της ήταν που προκάλεσε τον πόλεμο, παρά το γεγονός ότι απέφυγε να ακολουθήσει τον Πάρη. Είναι ένα είδος κενής αθωότητας, εφόσον η Ελένη δεν έκανε τίποτα για να τη διαφυλάξει, εκτός από το ότι απέκρουσε τις απόπειρες του Θεοκλύμενου – στοιχείο που ακόμη δεν έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη δραματική πλοκή. Κι έτσι αισθάνεται ενοχή, την οποία εκφράζει σε τόνους που φέρνουν αμυδρά στο νου μας την Ελένη της Ιλιάδας. Θεωρεί τον εαυτό της υπεύθυνο για το θάνατο της μητέρας της και για την εγκατάλειψη της κόρης της και λέει ότι η ίδια είναι νεκρή στην ουσία, όχι όμως στην πραγματικότητα […]. Δεινός όπως πάντα στην τέχνη της αμφισημίας ο Ευριπίδης πέτυχε να δώσει στην Ελένη του ολόκληρο το βάρος της ένοχης συνείδησής της, ενώ παράλληλα την παρουσιάζει σαν την εικόνα της θηλυκής τελειότητας»
(Whitman 1996: 63-64).

http://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2012/07/192-436.html