"ΤΟ ΤΕΡΠΝΟΝ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΩΦΕΛΙΜΟΥ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΒΕΡΓΙΝΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΒΕΡΓΙΝΑ (μνημείο της παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ-UNESCO)

                                             ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΣΤΗ ΒΕΡΓΙΝΑ

Μια φορά κι έναν καιρό, 2300 χρόνια πριν και λίγα ακόμη, αρχίζει ένα παραμύθι, που όμως δεν είναι παραμύθι.Στις Αιγές, την παλιά πρωτεύουσα των Μακεδόνων βασιλιάδων, άρχοντες, αυλικοί και λαός ετοιμάζονταν για το μεγάλο ξεφάντωμα. Σ' αυτήν εδώ την πόλη η βασιλοπούλα τους ηΚλεοπάτρα θα γινόταν σε λίγο γυναίκα του Αλέξανδρου, του βασιλιά της Ηπείρου. Σαν έφθασε η μεγάλη μέρα, με τι ιαχές και επιφωνήματα το πλήθος επευφήμησε το βασιλιά του, το μεγάλο Φίλιππο Β', καθώς περήφανος συνόδευε τη θυγατέρα του στο θέατρο της πόλης! Σε λίγο θ' άρχιζε ο γάμος και οι Μακεδόνες ανυπομονούσαν. Η πομπή θα ξεκινούσε από το παλάτι με τα αγάλματα των 12 θεών μπροστά, δουλεμένα με περίσσια τέχνη. Όμως είδαν έκπληκτοι ότι τα αγάλματα που εμφανίστηκαν ήταν 13. Το δέκατο τρίτο παρίστανε το Φίλιππο, ο οποίος εισέρχεται στο θέατρο ανάμεσα στους δύο Αλέξανδρους, το γιο του και το γαμπρό του ντυμένοι όλοι στα λευκά. Έξαφνα όμως τα τραγούδια της χαράς σταμάτησαν, μια πνιγμένη κραυγή πόνου κι ένας ξερός ήχος από ένα κορμί που έπεφτε ακούστηκαν και μια παγερή βουβαμάρα απλώθηκε παντού.Εκεί, μπροστά στο θέατρο των Αιγών, ο στρατηλάτης βασιλιάς κειτόταν νεκρός. Το γάμο τηςκόρης του είχε διαλέξει ο σωματοφύλακας του ο Παυσανίας, για να εκτελέσει τη φονική εντολή που είχε πάρει. Από ποιον; Για πολλά χρόνια ψιθυριζόταν πως το χέρι του φονιά είχε οπλίσει ηπρώτη του γυναίκα η Ολυμπιάδα, που ποτέ δεν είχε παραδεχτεί το δεύτερο γάμο του άνδρα της.Ή μήπως ήταν ο γιος του Αλέξανδρος, ο «Μέγας» όπως τον ονόμασε η ιστορία, που τιμούσεπερισσότερο τη μητέρα του απ' ό,τι τον πατέρα του; ή μήπως, τέλος, οι προαιώνιοι εχτροί του,οι Πέρσες; ποτέ δεν το 'μαθαν με σιγουριά οι Μακεδόνες... Οι γιορτές όμως του γάμουσταμάτησαν κι αντί για γαμήλια τραγούδια θρήνοι αντηχούσαν τώρα στις Αιγές.

Σε μία μεγάλη πυρά, όπως συνηθιζόταν τότε, οι πιστοί φίλοι και οι υπήκοοι του Φιλίππου

κάψαν το κορμί του, πλύναν τα κόκαλα του με μοσχομυριστό ανέρωτο κρασί και τα τοποθέτησαν στοργικά σε χρυσοσκάλιστη λάρνακα, στολισμένη με πολύτιμα πετράδια και με το έμβλημα της δυναστείας, ένα αστέρι. Πριν την κλείσουν, σκέπασαν τα κόκαλα μ' ένα θαυμάσιο χρυσό στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς, που ήταν το ιερό δέντρο του Δία, κι έβαλαν προσεχτικά τη λάρνακα μέσα σε μια μαρμάρινη σαρκοφάγο. Κοντά της ακούμπησαν τα προσωπικά αντικείμενα του νεκρού, σύμβολα της εξουσίας και της δύναμης  του: το επίχρυσο,πελώριο — δυο μέτρα ολόκληρα — βασιλικό σκήπτρο του, τη χρυσή φαρέτρα με τα βέλη του, το πολύτιμο διάδημα, δουλεμένο με χρυσάφι κι ασήμι, το λαμπρό θώρακα που 'χε πάνω του οκτώ ανάγλυφα λιονταράκια και τη μορφή της Αθηνάς, τη δερμάτινη ασπίδα του στολισμένη με γυαλί,ελεφαντοκόκαλο, χρυσάφι και ασήμι, τις χάλκινες περικνημίδες του, τη μια κοντύτερη λιγάκι από την άλλη (όλοι το 'ξεραν πως ο βασιλιάς κούτσαινε από το ένα πόδι κι ας περπάταγε καμαρωτός), και πόσα ακόμη αμύθητα δώρα... Ανάμεσα τους πέντε μικρά ελεφάντινα αγάλματα, πέντε αγαπημένες μορφές που θα του κρατούσαν συντροφιά στο μακρινό ταξίδι: το πρώτο παρίστανε τον ίδιο, το νεκρό Φίλιππο, και τ' άλλα τους γονείς του, την Ολυμπιάδα και το γιο του, τον κοσμοκράτορα Αλέξανδρο. Τέλος, σ' έναν τοίχο του τάφου ο ζωγράφος του παλατιού σχεδίασε με ζωηρά χρώματα μια αγαπημένη για το νεκρό εικόνα, ένα κυνήγι λιονταριού, που ήταν μια βασιλική ψυχαγωγία.

* * *

1977. Ένα ήρεμο πρωινό του Νοέμβρη η αρχαιολογική σκαπάνη άφηνε έναν υπόκωφο ήχο,

σημάδι πως ακουμπούσε σε πέτρινη επιφάνεια. Στη Βεργίνα, ένα χωριουδάκι της Βέροιας, που τα παλιά χρόνια το 'λεγαν Αιγές, ξυπνούσε και πάλι ο νεκρός βασιλιάς. Έρχονταν να ταράξουν τον ύπνο του οι φωνές έκπληξης και θαυμασμού των αρχαιολόγων, που έφεραν στο φως τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης, που τόσους αιώνες τον είχαν πιστά συντροφέψει.

Έφη Αλλαμανή

·        Θα επισκεφτούμε τη Βεργίνα. Αυτός ο χώρος στην αρχαιότητα ονομαζόταν………………………. (τι σημαίνει ;) και ήταν πρωτεύουσα του βασιλείου των …………………………….

Ας ταξιδέψουμε στο χρόνο …

5^ος αι. : ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ διευρύνει τα όρια του μακεδονικού κράτους

4^ος αι : Το κράτος εκσυγχρονίζεται, επεκτείνεται και αναπτύσσεται πολιτιστικά από τον Αρχέλαο. Αυτός μεταφέρει την πρωτεύουσα από τις Αιγές στην Π…………. Οι Αιγές ωστόσο διατήρησαν την ιδιότητα της βασιλικής νεκρόπολης και δέχονταν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας σε μεγάλα γεγονότα.

Μέσα 4^ου αι. : κυριαρχία του Φ………………, πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου, τόσο στη Μακεδονία όσο και στη νότια Ελλάδα.

Τέλη 4^ου αι. : ο Α…………………  κυριεύει το ………………. κράτος και επεκτείνει την κυριαρχία του και τον ελληνικό πολιτισμό ως τα βάθη της Ανατολής.

Επιστροφή στο παρόν …

·        Ο Έλληνας αρχαιολόγος που ανέσκαψε τις Αιγές και το 1977 έφερε στο φως τα ευρήματά τους είναι ο Μ………………  Α………………………..

·        Τα σημαντικότερα ευρήματα εντοπίστηκαν κάτω από έναν ψηλό λόφο, τη Μ. ……………………….. Τ……………………. , ο οποίος ενσωματώθηκε στο μουσείο.

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

·        Στην είσοδο του Μουσείου βρίσκονται επιτύμβιες στήλες όπου όλα τα ονόματα που αναγράφονται είναι ελληνικά. Σε ποιο συμπέρασμα σας οδηγεί αυτό ; ………………………………………………………………………..

·        Τρεις βασιλικοί τάφοι όπως ανασκάφηκαν στη Μεγάλη Τούμπα είναι και τα βασικά μνημεία που παρουσιάζονται : ο τάφος του    Φ…………………… (πότε πέθανε ;),  «ο τάφος της Περσεφόνης», ο «τάφος του Πρίγκιπα».

·        Θα δούμε μία χρυσή ………………… με τα οστά του Φ………………, πάνω στην οποία   υπάρχει το έμβλημα των Μακεδόνων, το  ……………….

ΤΙ ΑΛΛΟ ΘΑ ΔΟΥΜΕ

·        Τοιχογραφία με εικόνες κυνηγιού στην πρόσοψη του τάφου του  Φιλίππου, την πανοπλία του Φιλίππου, μία μικρότερη χρυσή λάρνακα,  χρυσά στεφάνια (σε ποιον ανήκουν ;), την τοιχογραφία της αρπαγής της Περσεφόνης, αργυρά και χρυσά σκεύη, τη χρυσελεφάντινη κλίνη του Φιλίππου.

·        Βοηθήστε να ανακαλύψουμε τι άλλο έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στις Αιγές. Σκεφτείτε τι είδους οικοδομήματα υπήρχαν σε μια τυπική αρχαία ελληνική πόλη :

…………………………………………………………………………………………………….

Μικρό χρηστικό λεξικό για την περιήγησή μας :

 Αιγές :............................................................................
Ασύλητοι τάφοι : ……………………………………………

Επιτύμβια στήλη : …………………………………………….

Κτερίσματα : ……………………………………………….

Οινοχόη:………………………………………………… 
Κιβωτιόσχημοι-Λακκοειδείς τάφοι:……………………

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ : ΝΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ, ΣΤΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

                                                               Έξω από το μουσείο

                                                       Πάρκο Αγίου Νικολάου στη Νάουσα

                                                                 Έδεσσα-Καταρράκτες