28 ΟΚΤΩΒΡΗ 1940

           
                 

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΕΝΟΤΗΤΑ 2- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

                

              ΓΛΩΣΣΑ-ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
                                          ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α.ΚΕΙΜΕΝΟ

Τον κίνδυνο της «αποξένωσης» από την εικόνα των ελληνικών λέξεων, λόγω της αυξανόμενης χρήσης των «greeklish», επισήμανε ο καθηγητής της Γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης. Μιλώντας στα Χανιά, σε ημερίδα του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου για τη γλώσσα, ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρθηκε στην ανάγκη στήριξης της ελληνικής γλώσσας σε ένα επίπεδο ποιότητας.
«Εγώ θα έλεγα στον κόσμο που μας ακούει: ''τη γλώσσα και τα μάτια σας''. Θα έλεγα ότι σε ημέρες κρίσης θα πρέπει να σκύψουμε σε ό,τι καλύτερο διαθέτει αυτός ο τόπος, που είναι ο πολιτισμός μας, η παράδοση μας και με τον πιο εύγλωττο τρόπο η γλώσσα μας», ανέφερε ο κ. Μπαμπινιώτης και πρόσθεσε:
«Δεν είναι απλό εργαλείο η γλώσσα. Είναι ο πολιτισμός μας, είναι η ιστορία μας, είναι η σκέψη μας, είναι η νοοτροπία μας, είναι η ταυτότητά μας. Πάνω από όλα η γλώσσα είναι αξία».
Αναφερόμενος στην ευρέως διαδεδομένη χρήση των «greeklish» (Ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες) μεταξύ των νέων που στέλνουν γραπτά μηνύματα από τα κινητά τηλέφωνα ή συνομιλούν μέσω του Διαδικτύου, ο Ομότιμος και Επίτιμος Καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής, και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, τόνισε:
«Τα greeklish είναι ο καλύτερος δρόμος αποξένωσης από την εικόνα της λέξης. Αυτό μπορεί οι νέοι άνθρωποι να το πληρώσουν ακριβά. Έχουμε ελληνικές γραμματοσειρές και μπορούμε, αξιοποιώντας το Διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα, να χρησιμοποιούμε τις ελληνικές γραμματοσειρές που έχουν το προτέρημα να δίνουν την εικόνα της λέξης, το οπτικό ίνδαλμα, και να μας συμφιλιώνουν με την ορθογραφία της λέξης και με τη σημασία της».

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Θέμα 1^ο

Ποιο είναι το πρόβλημα που εντοπίζει στη γλώσσα μας ο καθηγητής Μπαμπινιώτης και με ποια στοιχεία υποστηρίζει την άποψη του;

Θέμα 2^ο

Α. Να εντοπίσετε τρεις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις (ειδικές, ενδοιαστικές, βουλητικές) στο κείμενο και να τις σχολιάσετε (εισαγωγή, είδος, συντακτική θέση).

Β. Να βρείτε την πολυσημία της λέξης « εικόνα»( τρεις σημασίες).

Θέμα 3^ο

Σε άρθρο που σας ζητείται να γράψετε για την εφημερίδα του σχολείου σας αναφέρεστε στα προβλήματα που εντοπίζετε στη γλώσσα μας έπειτα από συζήτηση που προηγήθηκε στο μάθημα. (250-300 λέξεις).

                                       

                                                          Επιμέλεια

                                               Στογιάννη Ευαγγελία

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ "ΚΑΛΗ ΠΑΙΔΕΙΑ...

 

Οδυσσέας Ελύτης: «Καλή παιδεία, εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του»

Τρίτη, 27 Σεπτέμβριος, 2016

«Τα γράμματα είναι από τις πιο ευγενικές ασκήσεις κι από τους πιο υψηλούς πόθους του ανθρώπου. Η παιδεία είναι ο κυβερνήτης του βίου.

Κι επειδή οι αρχές αυτές είναι αληθινές, πρέπει να μην ξεχνούμε πως υπάρχει μια καλή παιδεία, εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του και μια κακή παιδεία, εκείνη που διαστρέφει και αποστεγνώνει και είναι μια βιομηχανία που παράγει τους ψευτομορφωμένους και τους νεόπλουτους της μάθησης, που έχουν την ίδια κίβδηλη ευγένεια με τους νεόπλουτους του χρήματος».

«Λέμε και διαπιστώνουμε κάθε μέρα ότι ζούμε σ’ ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή που ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόση στρατιωτική, θα έλεγα, τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο. Η αντίφαση είναι διδακτική. Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι λαοί της Ευρώπης προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά σκέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας, ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή».

«Αν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν’ αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση».

«Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος, ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η Ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση, και δη στους καιρούς τους dürftiger, είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας».

Από τη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1979, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία με αφορμή την αναγγελία για τη βράβευση του έλληνα ποιητή με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Μπορείτε να το βρείτε ως ηχητικό ντοκουμέντο και στο βιβλίο συν τοις άλλοις που περιέχει 37 συνεντεύξεις του Ελύτη (επιμέλεια: Ηλίας Καφάογλου, εκδ. Ύψιλον, 2011, 343 σελ.)

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ - ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΕΝΟΤΗΤΑ 2η)

H παράγραφος είναι σημαντικό στοιχείο για την οργάνωση ενός κειμένου. Όμως και η ίδια είναι ένα κείμενο με αρκετή αυτονομία. Aποτελείται από τρία μέρη (όπως και μία ολοκληρωμένη έκθεση): από τη θεματική πρόταση (τον πρόλογο της παραγράφου), τις λεπτομέρειες (το κύριο θέμα, τα στοιχεία ανάπτυξης της παραγράφου) και την κατακλείδα (συμπέρασμα).

◗ H παράγραφος είναι ένα ενιαίο κείμενο, με αρχή, ανάπτυξη και τέλος. Έχει την αυτονομία της, αφού αναπτύσσεται μια ιδέα ή η πλευρά ενός θέματος, αλλά ταυτόχρονα συνδέεται με την επόμενη παράγραφο και όλες μαζί διαμορφώνουν ένα κείμενο.

◗ Στην αρχή της παραγράφου εντοπίζουμε-γράφουμε το θέμα που αναλύεται παρακάτω σε προτάσεις.

◗ Συνδέουμε τις προτάσεις στο εσωτερικό της παραγράφου με κατάλληλες συνδετικές λέξεις που δηλώνουν επεξήγηση, παράδειγμα, συμπέρασμα, αντίθεση κτλ.

◗ H μια παράγραφος πρέπει να ξεχωρίζει από την άλλη, γι' αυτό αφήνουμε περιθώριο στην αρχή κάθε παραγράφου.

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ :

1. Να γράψεις μια παράγραφο με βάση την ακόλουθη θεματική πρόταση : "Η πρώτη μέρα στο Γυμνάσιο μού άφησε ωραίες εντυπώσεις". 
 
2. Οι παρακάτω περίοδοι ανήκουν σε μια παράγραφο. Να βρεις και να υπογραμμίσεις ποια από αυτές αποτελεί τη θεματική πρόταση της παραγράφου. Στη συνέχεια να βάλεις τις υπόλοιπες στη σειρά, ώστε να σχηματιστεί η παράγραφος :

 

α) Στις νέες Αλεξάνδρειες εγκαταστάθηκαν αρχικά Έλληνες στρατιώτες.
 

β) Για πρώτη φορά ο ελληνικός πολιτισμός απλώνεται στα βάθη της Ανατολής και ο απόηχος  της κληρονομιάς που άφησε ο Αλέξανδρος στις περιοχές αυτές κρατά μέχρι σήμερα.
 

γ) Οι πόλεις αυτές, με το πέρασμα του χρόνου, μεταβλήθηκαν σε οικονομικές και πολιτιστικές  κυψέλες του ελληνισμού, όπου άνθησαν η ελληνική παιδεία και γλώσσα  καθώς   και ο ελληνικός τρόπος ζωής.
 

δ) Η μεγαλύτερη προσφορά του Αλέξανδρου στον πολιτισμό είναι οι πόλεις που ίδρυσε   στα κατακτημένα εδάφη.
 

ε) Γρήγορα όμως έγιναν πόλος έλξης και για πολλούς άλλους Έλληνες από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία.

                                                                                                   ( Ιστορία Α' Γυμνασίου)

             
Σειρά περιόδων : ............................

3. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις πιστεύεις ότι ταιριάζει περισσότερο για θεματική πρόταση μιας παραγράφου με θέμα : " Τα ταξίδια ως τρόπος ψυχαγωγίας"

α) Κάθε καλοκαίρι πηγαίνω με τους γονείς μου ένα ταξίδι.

β) Τα ταξίδια αποτελούν για τον άνθρωπο μια ωραία μορφή ψυχαγωγίας.

γ) Όταν οι άνθρωποι ταξιδεύουν περνούν πολύ ωραία.

 

4. Στις ακόλουθες παραγράφους να κυκλώσεις τις συνδετικές λέξεις και να γράψεις τι δηλώνει η καθεμιά : 

Αλλά, να σας πω την αλήθεια, εγώ μπερδευόμουν να κάνω πολλά πράγματα μαζί, για να μη σας πω ότι βαριόμουν και λίγο καλοκαιριάτικα με τη ζέστη. Η Αγγελική όμως με κατσάδιαζε: «Τολμάς να λες ότι βαριέσαι στη σημερινή εποχή; Αυτό είναι κάτι σαν άχρηστη πολυτέλεια. Ξέρεις σε τι σημαντική εποχή ζούμε;». Φαίνεται, λοιπόν, ότι δεν ήξερα, γιατί εγώ κάπως αλλιώς τις υπολόγιζα τις εποχές. Για μένα, η εποχή που ζούσαμε ήταν μόνο η «εποχή των υακίνθων», η εποχή δηλαδή που η μαμά μου αποφάσισε να ξαναπαντρευτεί και μου ήρθανε τα πάνω κάτω. Ήμουν σίγουρη πως εγώ ήμουν το κέντρο του κόσμου κι ότι αυτά που συνέβαιναν σ’ εμένα και στη ζωή μου ήταν τα πιο σημαντικά απ’ όσα συνέβαιναν στον κόσμο ολόκληρο.
Πόσο άδικο είχα όμως και πόσο πιο σωστά έβλεπε τα πράγματα η Αγγελική! Εγώ έβλεπα μόνο τα δικά μου, τα κοντινά μου, και τα έβλεπα περισσότερο συναισθηματικά και περισσότερο καθημερινά. Η Αγγελική τα έβλεπε με τη λογική περισσότερο και, κυρίως, όχι με το σήμερα που ζούσαμε ή με το χτες που είχαμε ζήσει, αλλά με το αύριο που ερχόταν τρέχοντας όλο καινούρια καταπληκτικά πράγματα. Κι έπρεπε να την ακούγατε τι ωραία που τα έλεγε ή τι ωραία που συζητούσε με την Ελευθερία, που είχε κι εκείνη τα ίδια μυαλά και τις ίδιες απόψεις, ή με το Λάμπρο, που έβρισκε ευκαιρία να της μαθαίνει χίλια δυο, από το τι είναι οι σοσιαλδημοκράτες μέχρι τι είναι μια ακάλυπτη επιταγή. 
                                                      
          Tούλα Tίγκα , Τα πράγματα στρώνουν περισσότερο

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΝΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (http://istografia.blogspot.gr) 

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ 11 0ΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912

Της Κατερίνας Μ. Μάτσου Η είσοδος του ελληνικού στρατού στο τουρκικό έδαφος με σκοπό την απελευθέρωση της Μακεδονίας ξεκίνησε στις 5 Οκτωβρίου 1912. Ήταν η στιγμή τα όνειρα αιώνων να γίνουν πραγματικότητα. Πέντε ελληνικές μεραρχίες, δύο ταξιαρχίες ευζώνων, τέσσερα συντάγματα ορεινού πυροβολικού και δύο μοίρες ορειβατικού πυροβολικού σφυροκοπούσαν τις τούρκικες θέσεις στο μέτωπο των συνόρων της Θεσσαλίας. Ο ελληνικός στρατός ξεκίνησε από τον Προφήτη Ηλία, το Μπουρνάζι του Τυρνάβου, το Ρεσένι και τη Μελούνα και προέλασε, χωρίς ουσιαστική αντίσταση, προς την Τσαριτσάνη (Μελούνα), στα περίχωρα της Ελασσόνας.
Στις 6 Οκτωβρίου, ύστερα από τετράωρη πεισματώδη μάχη προ των τουρκικών οχυρώσεων, ο στρατός της Θεσσαλίας, υπό τον αρχιστράτηγο διάδοχο Κωνσταντίνο και τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, υποστράτηγο Παναγιώτη Δαγκλή, κατέλαβε την Ελασσόνα, όπου του επιφυλάχθηκε ενθουσιώδης υποδοχή. Την ίδια στιγμή οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρθηκαν στα στενά του Σαρανταπόρου, τις Σιδηρές Πύλες. Ο ελληνικός στρατός άρχισε να χτυπάει τις τουρκικές οχυρώσεις και συγχρόνως οι Έλληνες έκαναν μεγάλη κυκλωτική κίνηση στα όρια του σημερινού νομού Κοζάνης από τα χωριά Μόκρο (Λιβαδερό), Ράχοβο (Πολύραχο) και Μεταξάδες. Τα πρώτα τμήματα είχαν περάσει τις δασωμένες κορυφές αυτών των βουνών και μπορούσαν να βλέπουν την Κοζάνη, όπου ακούγονταν οι βολές των πυροβόλων, αφού η απόσταση δεν ήταν παραπάνω από τριάντα χιλιόμετρα. Η στενωπός του Σαρανταπόρου καταλαμβάνεται στις 10 Οκτωβρίου, μετά από σφοδρή επίθεση των ελληνικών δυνάμεων και ανοίγει η δίοδος προς τη Μακεδονία. Τα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας η IV^η Μεραρχία απελευθέρωσε τα Σέρβια και κατέλαβε τη γέφυρα του Αλιάκμονα, που οδηγούσε στην Κοζάνη.
Η μάχη του Σαρανταπόρου υπήρξε θρίαμβος πραγματικός του ελληνικού στρατού. Οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το Σαραντάπορο και τα Σέρβια, τα οποία έκαψαν. Η φυγή τους ήταν τόσο άτακτη, που άφησαν άθικτη τη γέφυρα του Αλιάκμονα, φοβούμενοι να φέρουν εκρηκτικά από τις αποθήκες της Κοζάνης, γνωρίζοντας ότι ο λαός της πόλης, καθαρά ελληνικός, είχε ξεσηκωθεί και κάθε σπίτι είχε και μερικά οπλισμένα παλικάρια με όπλα που είχαν κρυμμένα για αυτή ακριβώς τη στιγμή. Έτσι αποτραβήχτηκαν στα χωριά Κιτσελέρ (Βαθύλακο) και Τζιτζελέρ (Πετρανά). Ο ελληνικός στρατός προχωρούσε μεθοδικά για να προφταίνει τα προελαύνοντα μάχιμα τμήματα.
Εν αντιθέσει με τα Σέρβια, η Κοζάνη εγκαταλείφθηκε από τους Τούρκους αμαχητί. Πανικόβλητος ο κύριος όγκος της τούρκικης φρουράς της πόλης εγκατέλειπε τα όπλα, αρπάζοντας ψωμιά, τρόφιμα και κρέατα από φούρνους, μαγαζιά και κρεοπωλεία, σπάζοντας τις πόρτες τους. Μετά τη μάχη του Σαρανταπόρου, στις 9 Οκτωβρίου 1912, το τουρκικό επιτελείο συνεδρίασε και αποφάσισε να εγκαταλείψει την Κοζάνη. Κάποιος αξιωματικός του επιτελείου πρότεινε το βομβαρδισμό και την πυρπόληση της πόλης, όμως την καταστροφή απέτρεψε ο συγκρατημένος Τούρκος Αρχιστράτηγος Ταχσίν πασάς, έχοντας με το μέρος του και τον αλβανικής καταγωγής Μουτίρ μπέη. Οι Τούρκοι υπάλληλοι διατάχτηκαν να παραλάβουν τα αρχεία τους και ο κύριος όγκος του στρατού, όσος ήταν ακόμα συνταγμένος κινήθηκε προς τη Βέροια. Μόνο δύο τάγματα του στρατού σχεδόν διαλυμένα έφυγαν άτακτα προς τα Καϊλάρια (την Πτολεμαΐδα) και ανασυντάχτηκαν έξω από το χωριό Περδίκας με την φρουρά των Καϊλαρίων.
Στο μεταξύ οι Κοζανίτες έτρεξαν στους τούρκικους στρατώνες κι άρπαξαν όπλα, πυρομαχικά, τρόφιμα, φάρμακα κι ό,τι άλλο υπήρχε μέσα σʼ αυτές. Από όλες τις γειτονιές κατέβηκαν οπλισμένοι κάτοικοι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο κέντρο της πόλης και τοποθέτησαν στο καμπαναριό τη γαλανόλευκη και το σταυρό της ορθοδοξίας. Εκείνη την ώρα εμφανίστηκε ο πρώτος ιππέας, «πρόσκοπος ανιχνευτής» από το Νότο, την πλευρά του Τζιτζελέρ (Πετρανά) και δέχτηκε τους ασπασμούς των συγκινημένων πολιτών. Η δουλεία πέντε αιώνων είχε υποχωρήσει. Οι μέχρι εκείνη τη στιγμή υπόδουλοι Κοζανίτες με τα όπλα που κατείχαν, τρελοί από χαρά και αγαλλίαση τράνταζαν την ατμόσφαιρα από τους πυροβολισμούς τους. Ο στρατός, το ιππικό, διέκοψε προς στιγμή την πορεία του, νομίζοντας ότι πρόκειται για μάχη που διεξάγονταν μέσα στην πόλη, μεταξύ πληθυσμού και εχθρού. Όταν όμως βεβαιώθηκε από τον ανιχνευτή του για τις εκδηλώσεις χαράς των κατοίκων, ο επικεφαλής της Ιλαρχίας του Ιππικού Στρατηγός Σούτσος, διέταξε βραδεία εκκίνηση της φάλαγγας προς την πόλη. Ενώ οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα, ο λαός δεν άργησε να βρεθεί στην έξοδο της πόλης με τα βλέμματα προσηλωμένα στο μέρος απ’ όπου θα έφταναν οι ελευθερωτές. Μόλις οι Κοζανίτες αντίκρισαν τους στρατιώτες καβαλάρηδες ξέσπασαν σε ζητωκραυγές και σε παρατεταμένα χειροκροτήματα. Το φέσι, το αιώνιο σήμα της σκλαβιάς, ξεσχίστηκε από το ενθουσιασμένο πλήθος και πετάχτηκε στο δρόμο για να ποδοπατηθεί από τα άλογα του ένδοξου Ελληνικού ιππικού.  

Όλες αυτές οι σκηνές εξελίχτηκαν στις 11 Οκτωβρίου 1912, 5 η ώρα το απόγευμα κατά μήκος της οδού από τον σημερνό κόμβο Θεσσαλονίκης-Αθηνών μέχρι την είσοδο της πόλης σημερινό κτίριο τεχνικού Ο.Τ.Ε., που από τότε ονομάστηκε οδός 11^ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ.
Μετά την είσοδο του ιππικού, ο λαός ύστερα από τρικούβερτο γλέντι, γύρισε στα σπίτια του διαβιβάζοντας το ευχάριστο γεγονός στους γέρους της γειτονιάς με τη φράση: «Παππού, ήρθε το Ελληνικό». Οι γέροι με συγκίνηση και δάκρυα σταυροκοποιούνταν και απαντούσαν: «Τώρα ας πεθάνουμε». Οι στιγμές του ενθουσιασμού του πλήθους, αλλά και των στρατιωτών που δάκρυζαν από συγκίνηση στη θέα των δακρυσμένων από χαρά υπόδουλων, που απολάμβαναν την ελευθερία, παραμένουν απερίγραπτες. Οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές με τον Μητροπολίτη και το Δήμαρχο συγχάρηκαν τους ελευθερωτές και τους οδήγησαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, όπου έγινε δοξολογία. Στο Δημαρχείο παρέδωσαν τα ξίφη ο αρχίατρος Χουσείν, ο αρχιφαρμακοποιός Πιναρδάκης Κρης, χριστιανός και κάποιος Άραβας αξιωματικός. Ελήφθη μέριμνα για τους 57 Τούρκους τραυματίες από τους οποίους κάποιοι ήταν αξιωματικοί.
Την επόμενη μέρα 12 Οκτωβρίου 1912 με πανηγυρική όψη η πόλη γεμάτη σημαίες υποδέχτηκε τμήματα των Μεραρχιών και το υπόλοιπο της ταξιαρχίας του ιππικού καθώς και τον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο. Μόλις έφτασε ο Αρχιστράτηγος έγινε δοξολογία και το επιτελείο του στρατού εγκαταστάθηκε στα γραφεία της Μητρόπολης. Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου έφτασε στην Κοζάνη και ο Έλληνας βασιλιάς Γεώργιος που φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Κωνσταντίνου Δρίζη, που ήταν στο κέντρο της πόλης μαζί με την ακολουθία του. Από εκεί έδωσε διαταγή μια μικρή δύναμη να απελευθερώσει τα Καϊλάρια και ο υπόλοιπος στρατός να κινηθεί προς Βέροια και Θεσσαλονίκη που κινδύνευε πλέον από τον Βουλγαρικό στρατό, που με ραγδαία προέλαση είχε φθάσει μέχρι τον Αξιό ποταμό, που ευτυχώς είχε κατεβάσει πολύ νερό πλημμυρίζοντας τον κάμπο και είχε ανακόψει την πορεία του.
Το «ελληνικό» μπήκε στην Κοζάνη στις 11 Οκτωβρίου 1912, όταν Μητροπολίτης της πόλης ήταν ο Φώτιος, Δήμαρχος ο Νικόλαος Αρμενούλης και Γυμνασιάρχης ο Παναγιώτης Λιούφης. Η Κοζάνη έγινε τότε και τυπικά ελληνική, πεντακόσια σχεδόν χρόνια μετά την ίδρυσή της. Στην πραγματικότητα πάντοτε ήταν ελληνική πόλη σε όλη της την ιστορική πορεία στην Τουρκοκρατία. Σαν επαρχία ανήκε στην μητέρα του Σουλτάνου, ήταν δηλαδή η  πόλη μαλικιανές και οι εκάστοτε άρχοντες της με τους κατάλληλους χειρισμούς και χρήματα των πλούσιων Κοζανιτών εμπόρων από την ξενιτιά, είχαν αποκτήσει πολλά προνόμια.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γεγονός: Οι πρώτες καρτ ποσταλ που πωλούνταν στην πόλη για τους Έλληνες φαντάρους απεικόνιζαν την είσοδο του ιππικού στην πόλη και ανάμεσα στα σπίτια ξεχώριζαν τούρκικα τζαμιά. Η Κοζάνη όμως δεν είχε ούτε ένα τούρκικο τζαμί, ούτε μία Εβραϊκή συναγωγή και έτσι σε μια βδομάδα τυπώθηκαν νέες καρτ ποσταλ, χωρίς τζαμιά, γιατί οι φαντάροι σταμάτησαν να αγοράζουν τις παλιές, καθώς διαπίστωσαν την πραγματικότητα και το τόνιζαν αυτό, όταν έγραφαν στους δικούς τους.
Η επόμενη επιτυχία του ελληνικού στρατού σημειώνεται στις 15 Οκτωβρίου, οπότε απελευθερώνονται τα Γρεβενά και τα Καϊλάρια από την V^η Μεραρχία. Ακριβώς την επομένη, ύστερα από αψιμαχία με τουρκικά τμήματα στο Ξερολίβαδο, ο ελληνικός στρατός με επικεφαλής το διάδοχο εισέρχεται θριαμβευτικά στη Βέροια, ενώ πάλι την ίδια ημέρα πέφτει στα χέρια των Ελλήνων και η Κατερίνη.
Στις 19 Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός εισέρχεται θριαμβευτικά στη Νάουσα, η οποία παραδίδεται σχεδόν αμαχητί. Στις 21 Οκτωβρίου καταλαμβάνεται η Σιάτιστα από αντάρτικο σώμα των μακεδονομάχων οπλαρχηγών Γεωργίου Δικωνύμου-Μακρή και Ιωάννη Καραβίτη. Αμέσως μετά, ο Καραβίτης, ύστερα από μάχη με τουρκικό σώμα στη μονή Παναγιάς, καταλαμβάνει το Βογατσικό. Στις 22 Οκτωβρίου τμήμα προσκόπων απελευθερώνει τη Νιγρίτα και στις 23 Οκτωβρίου ένα άλλο απόσπασμα προσκόπων εισέρχεται στον Πολύγυρο Χαλκιδικής.
Η πάνδημη πανηγυρική υποδοχή που επιφύλαξαν οι υπόδουλοι χριστιανοί στον Έλληνα άνακτα και διάδοχο αποτελούν αδιάσειστη απόδειξη για την ελληνικότητα αυτών των αλύτρωτων περιοχών. Μετά την απελευθέρωση της νότιας και της δυτικής πλευράς της Μακεδονίας, ο δρόμος του ελληνικού στρατού οδηγούσε στη Θεσσαλονίκη.

Ο πρώτος Έλληνας στρατιώτης, ένας ιππέας, έφθασε στην Κοζάνη, το απόγευμα της 11/10/1912. Στο σημείο που διασταυρώνεται η οδός 11^ης Οκτωβρίου με το σημερινό δρόμο Δημητρίου Παγούνη, ανάμεσα στον κόσμο, περιμένει και μια Κοζανίτισσα νοικοκυρά. Είναι η Στεργιανή Θ. Χασάπη, που κατοικούσε εκεί κοντά. Κρατά κάτι στα χέρια της. Μόλις βλέπει τον Έλληνα φαντάρο, τον πλησιάζει, τον σταματά και τον τυλίγει με την Ελληνική Σημαία που κραταούσε. Δακρυσμένος και με τη Σημαία στους ώμους του, o ελευθερωτής, ακολούθησε το δρόμο, για τον προορισμό του στο κέντρο της πόλης.
Το φέσι είναι κάτι που οι Κοζανίτες ανέχονταν υποχρεωτικά. Έτσι μόλις έφθασε ο Ελληνικός Στρατός και ποδοπατήθηκαν τα φέσια, ο καθένας φόρεσε στο κεφάλι του ότι ήταν δυνατόν να βρει, αρκεί να ήταν κάτι Ελληνικό. Ο Θωμάς Δαβόρας φορούσε την ημέρα της απελευθερώσεως, ένα παιδικό ναυτικό καπέλο, επάνω στο οποίο ήταν γραμμένη η λέξη ΑΒΕΡΩΦ.
Έξω από το εμπορικό κατάστημα του Νικολάου Κωνσταντίνου, μαζί με το πλήθος που ενθουσιασμένο υποδέχεται τον Ελληνικό Στρατό, βρίσκεται και η προχωρημένης ηλικίας Ευαγγελία Λ. Τσιτσελίκη, μητέρα των δικηγόρων Κώστα και Γιάννη Τσιτσελίκη. Είναι ντυμένη με την ενδυμασία της εποχής, ντόπια φορέματα και στο κεφάλι το φέσι. Ένας στρατιώτης βγαίνει από τη γραμμή του, την πλησιάζει, την αγκαλιάζει και της λέει: «Πολλά χιλιόμετρα έκανα, να έλθω ως εδώ. Ξέρεις γιατί; Για να μη φοράς αυτό στο κεφάλι σου». Βγάζει το φέσι από το κεφάλι της Κοζανίτισσας και της το δίνει στο χέρι.
Στο σπίτι της ηλικιωμένης Βασιλικής Δ. Δελιβάνη (70 ετών) έχουν συγκεντρωθεί συγγενικά της πρόσωπα. Πήγαν να την επισκεφθούν, να την συγχαρούν για τη λευτεριά. Όταν άκουσε να συζητούν και να λεν ότι τα φέσια ανήκουν στο παρελθόν η σπιτονοικορυρά σηκώθηκε και κατευθύνθηκε στο κελάρι του σπιτιού. Σε ένα ντουλάπι είχε φυλαγμένες τέσσερις ρεμπούπλικες. Είχε γιους που έλειπαν στο εξωτερικό, όταν ερχόταν στην Κοζάνη, φορούσαν καπέλα ευρωπαϊκά και όταν έφευγαν υποχρεωτικά φορούσαν φέσι. Εκείνη την εποχή κανένας δεν κυκλοφορούσε ασκεπής. Η μητέρα τους φύλαγε τα καπέλα που άφηναν. Τώρα τα μοίρασε στους συγγενείς της. Όταν ο γιος της Νικόλας ήλθε στο σπίτι και πήγε στο ντουλάπι δεν βρήκε καπέλο για τον εαυτό του. Στον ενθουσιασμό της η μητέρα τον είχε ξεχάσει!
Λίγο καιρό μετά την απελευθέρωση αρμόδιος υπάλληλος του Δήμου, επισκέπτεται τα κοζανίτικα σπίτια για να κάνει απογραφή των αγοριών, προκειμένου να συνταχθούν τα Μητρώα Αρρένων, για τη Στρατολογία. Επισκέφθηκε και το σπίτι της Βασιλικής. Εκεί υπήρχαν δύο αγόρια, ο Δημ. Κων. Δελιβάνης και ο Δημήτριος Νικ. Δελιβάνης. Η γιαγιά τους, η νενέ όπως την έλεγαν, δεν αρκέσθηκε να δηλώσει αυτούς τους δύο. Είχε και άλλους τέσσερις εγγονούς, που γεννήθηκαν και ζούσαν εκτός Ελλάδος. Τους δήλωσε κι αυτούς, ότι είναι κάτοικοι Κοζάνης. Ήθελε να δείξει ότι είχε πολλά εγγόνια να υπηρετήσουν στον Ελληνικό Στρατό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα μεν δύο από τα εγγόνια της, που εγκαταστάθηκαν αργότερα στην Αθήνα, υπηρέτησαν κανονικά. Οι άλλοι δύο δεν ήλθαν ποτέ στην Ελλάδα. Επί σειρά ετών η Στρατολογική Υπηρεσία τους αναζητούσε ως ανυπότακτους χωρίς οι ίδιοι ποτέ να το πλροφορηθούν.
https://kozanimedia.gr/2014/10/11/%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%AD%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%BF%CE%B6%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82/

ΕΙΔΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ - ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (ΕΝΟΤΗΤΑ 1η)

Eίδη προτάσεων ανάλογα με τα συστατικά τους

• ◗ Πρόταση είναι το μεγαλύτερο σύνολο λέξεων που είναι γραμματικά οργανωμένο.
• ◗ Mια πρόταση, η οποία έχει ολοκληρωμένο νόημα, μας δίνει απάντηση στις ερωτήσεις «ποιος» και «τι» και από την οποία δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε τίποτα (έχει δηλαδή τους βασικούς όρους) , λέγεται απλή πρόταση, π.χ.Η Άννα είδε τον Γιώργο.
•  
•  ΠΡΟΣΟΧΗ ! Δεν ξεχνώ ποιοι είναι οι βασικοί όροι μιας πρότασης : το Υποκείμενο και το Κατηγόρημα, δηλαδή : μια απλή πρόταση μπορεί να αποτελείται από : 
• 
  α) Υποκείμενο, Ρήμα : Ο Γιάννης κάθεται.
  β) Υποκείμενο, Ρήμα, Αντικείμενο ή Αντικείμενα : Ο Γιάννης λύνει την άσκηση / Ο Γιάννης δίνει στη Μαρία το βιβλίο.
  γ) Υποκείμενο, Ρήμα (συνδετικό) , Κατηγορούμενο : Ο Γιάννης είναι μαθητής.
  δ) Υποκείμενο , Ρήμα, Ποιητικό αίτιο : Ο Γιάννης λερώθηκε από τη μπογιά.
•  
•   ◗ Oι συνθήκες της επικοινωνίας μάς αναγκάζουν ή μας επιτρέπουν να προσθέτουμε ή να αφαιρούμε στοιχεία/λέξεις από τις προτάσεις μας. Έτσι:
•  
• • H πρόταση από την οποία λείπουν στοιχεία / λέξεις λέγεται ελλειπτική, π.χ. Σήμερα Μαθηματικά, αύριο Χημεία και τέρμα 
• • H πρόταση που εκτός από τα βασικά έχει κι επιπλέον στοιχεία λέγεται επαυξημένη, π.χ.
  Ο Πέτρος βοήθησε πολύ με το χιούμορ του 

Eίδη προτάσεων, σημασίες τους και σημεία στίξης

• ◗ Oι προτάσεις που χρησιμοποιούμε συνήθως για να δώσουμε μια πληροφορία λέγονται αποφαντικές,π.χ. Το μάθημα αρχίζει στις 8:00. Σε αυτές τις προτάσεις, όταν γράφουμε, βάζουμε τελεία.
• ◗ Oι προτάσεις που χρησιμοποιούμε συνήθως για να ζητήσουμε μια πληροφορία λέγονται ερωτηματικές, π.χ. Τι ώρα αρχίζει το μάθημα; Σε αυτές τις προτάσεις, όταν γράφουμε, βάζουμε ερωτηματικό.
• ◗ Oι προτάσεις που χρησιμοποιούμε συνήθως για να ζητήσουμε από κάποιον να κάνει κάτι ή να τον παρακαλέσουμε για κάτι λέγονται προστακτικές, π.χ. Μπείτε στην τάξη. Σε αυτές τις προτάσεις, όταν γράφουμε, βάζουμε τελεία ή θαυμαστικό.
• ◗ Oι προτάσεις που εκφράζουν ένα έντονο συναίσθημα λέγονται επιφωνηματικές, π.χ. Τι ωραία μέρα!
  Σε αυτές τις προτάσεις, όταν γράφουμε, βάζουμε θαυμαστικό.

   

        ◗ Oι προτάσεις που δεν έχουν άρνηση λέγονται καταφατικές.

        ◗ Oι προτάσεις που περιέχουν άρνηση [δε(ν), μη(ν)] λέγονται αρνητικές.
 

Κείμενο : Ευγενία Φακίνου, Η ζωή στη Σύμη (απόσπασμα)

O πατέρας και η μάνα μου κοιμούνται ψηλά ψηλά, σ’ ένα κρεβάτι που ανεβαίνεις με δεκαπέντε σκαλιά. Στην άλλη άκρη του δωμάτιου είναι η τσιμιά, το τζάκι δηλαδή, και δίπλα η βρύση της στέρνας. Το τζάκι δεν το ανάβουμε συχνά. Άλλωστε τι κρύο κάνει στη Σύμη… ψιλοπράγματα. Έτσι και ρουφήξεις ένα φασκόμηλο… ζεστάθηκες στο πι και φι!… Μόνο τα Χριστούγεννα το ανάβουμε, έτσι για το καλό. Για να καπνίσει, να διώξει το κακό απ’ το σπίτι, να τρομάξει τους καλικαντζάρους. Τον άλλο καιρό έχουμε ακουμπισμένο εκεί το πετρογκάζ και μαγειρεύουμε. Δίπλα είναι το παράθυρο. Σ’ εμάς, στη Σύμη, τα παράθυρα είναι αλλιώτικα. Το είδα αυτό μόλις μπήκα και μου ’κανε εντύπωση. Εδώ τα παράθυρα είναι, πώς να το πω, αδύνατα. Σ’ εμάς έχουνε ένα πολύ φαρδύ πρεβάζι απ’ τη μέσα μεριά. Εκεί ακουμπάμε διάφορα πράγματα. Μάλιστα, το ένα παράθυρο της κουζίνας έχει το πρεβάζι του φτιαγμένο νεροχύτη. Γέρνει, δηλαδή, λίγο προς τα έξω κι έχει μια τρύπα φαρδιά που διώχνει τα σαπουνόνερα έξω.

Κάτω απ’ το παράθυρο φυτεύουμε μελιτζανιές, δυόσμο, βασιλικά, κατιφέδες. Το σαπουνόνερο είναι σπουδαίο για τα λουλούδια και τα λαχανικά. Λίπασμα, που λέει κι ο πατέρας. Και τα κάνει θρεφτάρια, να, μέχρι εκεί πάνω. Κι ούτε που πάει χαμένο, όπως εδώ. Εδώ, καλέ, πού το πετάνε τόσο νερό;… Δεν το λυπούνται;… Αλλά τι λέω, η χαζή, τι να λυπηθούνε!… Εδώ ανοίγουν τη βρύση, και φρρρρτ! τρέχει το νερό… Δεν έχουν στέρνα, να φοβούνται μην πατώσει και μείνουν χωρίς νερό. Πάντως το στερνίσιο το νερό είναι το καλύτερο. Είναι θεοβρεχάμενο, που λένε οι παλαιοί. Είναι ωραίο, γλυκό νερό. Κάνει ωραία σαπουνάδα. Και στο λούσιμο είναι σπουδαίο. Τούτο της Αθήνας… κάπως μυρίζει… αλλιώτικο στο στόμα… σα φάρμακο…

Βέβαια, το νερό της στέρνας πρέπει να το προσέχεις. Θέλει καλό κουμάντο για να περάσεις το καλοκαίρι σου και να σου μείνει και λίγο να πλύνεις τις κουβέρτες και τις κουρελούδες…

ΑΣΚΗΣΕΙΣ :

1. Να βρείτε στο κείμενο μία πρόταση αποφαντική, μία ερωτηματική και μία επιφωνηματική. 

2. «Μπορεί και να μην τα καταφέρει στις εξετάσεις !»: μετατρέψτε την επιφωνηματική πρόταση σε αποφαντική και ερωτηματική που να έχουν την ίδια σημασία.
 
3. Από τις παρακάτω προτάσεις του κειμένου ποιες είναι καταφατικές και ποιες αρνητικές: 
 
α. Το τζάκι δεν το ανάβουμε συχνά.
β. Δίπλα είναι το παράθυρο.
γ. Κάτω απ’ το παράθυρο φυτεύουμε μελιτζανιές, δυόσμο, βασιλικά, κατιφέδες.
δ. Δεν το λυπούνται;

4. Να μετατρέψετε τις ακόλουθες απλές προτάσεις σε ελλειπτικές και σε επαυξημένες : 
 
α) Η Σύμη είναι νησί.
β) Εγώ ποτίζω τα λουλούδια.

5. Να μετατρέψετε τις ακόλουθες επαυξημένες προτάσεις σε απλές :

α) Μάλιστα, το ένα παράθυρο της κουζίνας έχει το πρεβάζι του φτιαγμένο νεροχύτη.
β) Πάντως το στερνίσιο το νερό είναι το καλύτερο.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΝΑΝΝΟΥ  ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ (http://istografia.blogspot.gr)

Ο ΝΙΑΗΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

«ΝΙΑΗΜΕΡΟΣ»

Η ετήσια εμποροπανήγυρη της Κοζάνης που κορυφώνεται την πρώτη Τρίτη κάθε Οκτωβρίου και διαρκούσε παλαιότερα εννιά μέρες.
Στο γεγονός αυτό οφείλεται το όνομά του: Εννιά μέρες = εννιαήμερο = νιάμερο = νιάημερος.
Επί Τουρκοκρατίας ήταν συνέχεια των εμποροπανηγύρεων της Λάρισας, του Τιρνάβου, της Ελασσόνας και των Σερβίων.
Μετά την Κοζάνη οι εμποροπανηγύρεις συνεχιζόταν στην Πτολεμαΐδα, το Αμύνταιο και κατέληγαν στο Μοναστήρι και την Οχρίδα. Όπως μαρτυρεί η ετυμολογία της λέξης «εμποροπανήγυρις» πρόκειται για εμπόριο και πανηγύρι, παζάρι και γλέντι δηλαδή και πάντοτε σχετίζονταν με θρησκευτικές γιορτές. Σε μία εποχή που δεν υπήρχαν δρόμοι, με μεταφορικά μέσα τα μουλάρια και τα κάρα, κουβαλούσαν τα είδη που διέθεταν στα κεφαλοχώρια της περιοχής, για να τα πουλήσουν ή να τα ανταλλάξουν με άλλα είδη προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον δύσκολο χειμώνα που κατέφθανε.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Στην Αρχαιότητα γιορτάζονταν τα ΔΗΜΗΤΡΙΑ προς τιμήν της θεάς Δήμητρας, προστάτιδας της γεωργίας, προς τα τέλη Σεπτεμβρίου (Βοηδρωμίων) για να την ευχαριστήσουν για τη σοδειά που τους χάρισε αλλά και να την παρακαλέσουν να ευλογήσει την καινούρια τους σπορά.
Στα Βυζαντινά χρόνια ξανασυναντάμε τον γιορτασμό των ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ που είχαν την μορφή που περιγράψαμε (εμπόριο αγαθών και ζώων και διασκέδαση) και γίνονταν το προηγούμενο δεκαπενθήμερο της γιορτής του Αγίου Δημητρίου για να τιμήσουν τον Άγιο.
Επί τουρκοκρατίας οι κατακτητές έδωσαν ορισμένα προνόμια στους ραγιάδες. Ανάμεσα σ’ αυτά ήταν και οι εμποροπανηγύρεις διότι κατάλαβαν πόσο δύσκολη ήταν η ζωή κατά τους χειμωνιάτικους μήνες στα χωριά και πως οι κάτοικοί τους είχαν την ανάγκη προμήθειας διαφόρων εφοδίων.
Στην Κοζάνη δεν είναι γνωστό πότε ξεκίνησε «ο νιάημερος», αλλά, γινόταν στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου διότι εκεί υπήρχαν κελιά μοναστηριού και μπορούσαν να φυλαχτούν οι χωρικοί, όπως καταγράφει ο Καλλινδέρης. Σίγουρα, όμως, ξεκίνησαν κατά τα τέλη του 17ου αιώνα ή στις αρχές του 18ου.
Η πιο πρόσφατη μαρτυρία για το «νιάημερο»  είναι ένα έγγραφο/άδεια του 1856 του μπέη της περιοχής που καθόριζε να γίνει ο «νιάημερος» στο χώρο του Μισκιάθκου (Πλ. Λασσάνη), ίσως γιατί εκεί γύρω βρίσκονταν πολλά χάνια και πιο κάτω (προς τον Σιδηροδρομικό σταθμό) πολλοί ανοιχτοί χώροι.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Οι χωρικοί της γύρω αλλά και πιο μακρινής περιοχής μετέφεραν την πραμάτεια τους και «έπιαναν» ένα μέρος για να την εκθέσουν. Λίγο πιο κάτω, λειτουργούσε η «ζωοπανήγυρις».
Οι Κοζανίτες έμποροι είχαν πάντα τα καλύτερα μέρη για να εκθέσουν τα εμπορεύματα που κουβαλούσαν με τα καραβάνια από την Ευρώπη και δίπλα τους άπλωναν τα δημιουργήματά τους οι Κοζανίτες τεχνίτες. Εκεί πωλούνταν καθρέπτες, σερβίτσια, μεταξωτά… αλλά και γκιούμια, καζάνια, σαμάρια, κουδούνια, υφαντά, βαρέλια, γκιούμια, τσουκάλια…
Οι πεδινοί, παραδίπλα, έφερναν και πωλούσαν σιτάρια, καλαμπόκι, όσπρια, αλεύρι, υφαντά, κρασιά,… ενώ οι κτηνοτρόφοι μπάτζιο, κεφαλοτύρια, μαλλιά, βελέντζες (φλοκάτες)…
Επειδή η χωρικοί δεν είχαν χρήματα υπήρχε το καθεστώς της ανταλλαξιμότητας. Δηλαδή με ένα γρόσι αγόραζες π.χ. μία οκά μπάτζιο ή 5 οκάδες σιτάρι, η 2 οκάδες κρασί κόκ.
Επειδή δεν υπήρχαν ζυγαριές, στο νιάημερο υπήρχαν και 2-3 κανταρτζήδες για να ζυγίζουν τα διάφορα προϊόντα. Στις δικαιοπραξίες αυτές σημειώνονταν πάρα πολλές παρεξηγήσεις και για την τήρηση της τάξης περιπολούσαν τα καρακόλια (χωροφύλακες). Όταν δεν μπορούσε να βρεθεί άκρη μεταξύ τους τη λύση την έδινε ο κατής!
Πιο κάτω λειτουργούσε η «ζωοπανήγυρις». Στο χώρο αυτό παρουσιάζονταν προς πώληση ή ανταλλαγή άλογα, μουλάρια, γάιδαροι, προβατίνες, κότες και κοκόρια και ότι άλλο ζώο ήθελες να βρεις εκτός από γουρούνια γιατί το απαγόρευαν οι Τούρκοι κατακτητές. Κι εδώ ίσχυε το ίδιο σύστημα αγοραπωλησίας : Ο κάθε ένας αξιολογούσε το άλογό του και ζητούσε γι αυτό 2 ή 3 μουλάρια ή 5 γαϊδουράκια ή τόσα (π.χ. 1.000 γρόσια). Άρχιζε το παζάρεμα, επέστρεφαν και ξαναεπέστρεφαν οι ενδιαφερόμενοι επί πολλές μέρες και στο τέλος όλοι έφευγαν ικανοποιημένοι.
Ο ήλιος έπεφτε… Ο κόσμος αραίωνε… Οι πραματευτάδες σκέπαζαν την πραμάτεια τους και κατάκοποι κατάφευγαν στα γύρω χάνια.
Εκεί τους περίμενε η θαλπωρή του τζακιού, ζεστό φαγητό και η διασκέδαση. Εκεί το έδιναν να καταλάβει!!! Κλαρίνα, άφθονο κρασί, «καλά» κορίτσια…
Και η ιστορία επαναλαμβάνονταν μέχρι την πρώτη Τρίτη του Οκτωβρίου.

Ο ΝΙΑΗΜΕΡΟΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ο Νιάημερος κάπως έτσι λειτουργούσε με λίγες διαφορές.
Προστέθηκε το σώου:
Τσαντίρι με την «Ακέφαλο Κεφαλή», τον «Γύρο του θανάτου», «Δεν είναι βόας δεν είναι κροταλίας» και χίλια δύο άλλα σκαρφίσματα. Δίπλα τους τα σκοπευτήρια, οι πάπιες, οι κρίκοι κλπ. με αντάλλαγμα στο νικητή ένα μπουκάλι κρασί ή το πολύ DEMESTICA.
Προστέθηκε η διασκέδαση για τα παιδιά: ο «Κουκουρίνος», με τα περιστρεφόμενα αλογάκια του και κατόπιν αμαξάκια του, οι κούνιες, το κανονάκι…

Και σε έναν τόπο που έσφυζε κυρίως από μικρά παιδιά ήταν αδύνατον να μη τον μυριστούν οι κάθε λογής πραματευτάδες που έστηναν μπάγκους με κάθε λογής ευτελή παιχνίδια για τα παιδιά!

Ήταν αδιανόητο για κάποιο γονέα, παππού, νονό κλπ. να μην αγοράσει κάτι τις για το παιδί… Μέχρι και βατραχάκια, ροκάνες και σφυρίχτρες αγόραζαν γι αυτά!…
Κατασκονισμένοι, κατάκοποι, ζαλισμένοι έπαιρναν το δρόμο της επιστροφής στο σπίτι. Εκεί τους περίμενε ο «Νιαϊμεριώτκους Χαλβάς» που είχε κάνει η γιαγιά.
Όσοι δεν είχαν τέτοια τύχη αγόραζαν από τον Δαβάνη, το Βυζάντιο, τον Λάκκα, τον Χατζημανώλη, τον Κρίνο και όλα τα άλλα ζαχαροπλαστεία της κεντρικής πλατείας που εκείνη τη μέρα μόνο χαλβά πωλούσαν!

Ο ΝΙΑΗΜΕΡΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

Όλα όσα περιγράψαμε περιληπτικά ανήκουν σε μία άλλη εποχή… Η κατάσταση εδώ και αρκετά έχει αλλάξει. Ο χώρος του «νιάημερου» βρίσκεται στα βόρεια της Κοζάνης.
Στον κυρίως χώρο: Δυτικά λειτουργεί Λούνα Παρκ και στα Ανατολικά του είναι στημένες πάμπολλες αυτοσχέδιες ψησταριές. Παραδίπλα θα μπορέσετε να αγοράσετε «μαλλί της γριάς» ή «Χαλβά Φαρσάλων» από τα Τρίκαλα… Πιο δίπλα θα βρείτε  από παιχνίδια και κομποσχίνια μέχρι Αφρικάνικα ειδώλια και γκλίτσες! Ότι φανταστεί ο νους σας από κάθε είδους πραματευτάδες.
 Τελικά ο «ΝΙΑΗΜΕΡΟΣ» που είναι ουσιαστικά «Τετραήμερος» εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο ζωντανά δρώμενα της Κοζάνης μετά, βεβαίως, το δωδεκαήμερο της Αποκριάς, που οι κάτοικοι της Κοζάνης και της περιοχής της τον περιμένουν ανυπόμονα κάθε χρόνο.


                         


http://kozanionline.blogspot.gr/2017/10/blog-post.html