ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ- ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Να εντοπιστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις και να σχολιαστούν( εισαγωγή, συντακτικός ρόλος)

1.Έδωσε το χέρι του στον αδύνατο να τον αποχαιρετήσει.

2.Το χέρι μου δεν κάνει ό,τι του προστάζω.

3.Σαν έμπαινε ο πατέρας στο σπίτι, τσιμουδιά δεν ακούονταν στο σπουδαστήριο.

4.Ένα φεγγάρι πράσινο μεγάλο που λάμπει μες τη νύχτα.

5.Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ΄αγάπησες.

6.Είχα κατέβει στο λιμάνι να πάρω το βαπόρι για την Κρήτη.

7.Όταν με ζορίσει η φτώχεια, παίζω σαντούρι κι αλαφρώνω.

8.Με λένε και Τελέγραφο, για να με πειράξουν που’μαι  μακρύς μακρύς καλόγερος και πίτα η κεφαλή μου.

9.Και πολλά τα τζιτζίκια που να μην τα νιώθεις…

10.Φτενό στα πόδια σου το χώμα για να μην έχεις πού ν΄απλώσεις ρίζα …

11.Σκέφτηκε τη σύγχυση που επικρατεί στον κόσμο μας σήμερα.

12.Την άκουσε σχεδόν δακρυσμένος, αφού αυτά τα τραγούδια είχαν πρόσφατα απαγορευτεί.

13.Ως τρέμει το καριόφυλλο να τρέμει το γιοφύρι.

14.Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει.

15.Πήγαινε να πάρεις λίγο αέρα.

16. Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

17. Κάθισε σε ένα μεγάλο τραπέζι που έβλεπε στη λεωφόρο.

18. Ο γέρος ήξερε πού είναι η θέση η δική του για να πάει να καθίσει.

19. Το νιώθαμε μεις τα παιδιά και το ένιωθαν όλοι που τον ήξεραν.

20. Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει.

21. Επήγεν εις του βασιλιού να τονε δοκιμάσει.

Τα  παραδείγματα δευτερευουσών προτάσεων προέρχονται από λογοτεχνικά κείμενα του σχολικού βιβλίου.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ-ΕΝΟΤΗΤΑ 5

 Φύλλο εργασίας ( χωρίς να προηγηθεί διδασκαλία στην τάξη -για ασύγχρονη εκπαίδευση)

Α. Κείμενο

Τετράδιο εργασιών σελ.49 : Τα παιδιά του πολέμου

Περισσότερο ευάλωτα στις κακουχίες και τις στερήσεις, περισσότερο ευαίσθητα στη βία και το φόβο, τα παιδιά για να αναπτυχθούν σωστά έχουν ανάγκη από συνθήκες, που θα τους επιτρέψουν να ζήσουν μια ομαλή παιδική ηλικία. Kι ενώ θεωρούμε αναφαίρετο το δικαίωμά τους στην υγεία, στη μόρφωση, στο παιχνίδι, στην ξεγνοιασιά, πόσα αλήθεια παιδιά στον πλανήτη μας απολαμβάνουν τα στοιχειώδη αγαθά που  μπορούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους για επιβίωση; Kαι κάθε φορά που ένας πόλεμος ή κάποια φυσική καταστροφή συγκλονίζει τον κόσμο και λέξεις, όπως αξιοπρέπεια, ασφάλεια και μέλλον, χάνουν το νόημά τους, τα παιδιά, ο πιο ευάλωτος πληθυσμός, παύουν ξαφνικά να είναι παιδιά. H ζωή τους σημαδεύεται ανεπανόρθωτα από το φόβο και την αβεβαιότητα.

Πόλεμος– Περίπου 25 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο έως σήμερα έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας ένοπλων συγκρούσεων.– Περισσότερα από 2 εκατομμύρια παιδιά έχασαν τη ζωή τους από ένοπλες συγκρούσεις την τελευταία δεκαετία. Περίπου 6 εκατομμύρια τραυματίστηκαν σοβαρά, 1 εκατομμύριο έμειναν ορφανά και 12 εκατομμύρια έμειναν άστεγα.– Σε 87 χώρες του πλανήτη τα παιδιά ζουν ανάμεσα σε 60 εκατομμύρια νάρκες. 10.000 παιδιά κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους από αυτές.

 Παρατηρήσεις

1.Ποια είναι η πραγματικότητα που ζουν τα παιδιά των οποίων η χώρα συγκλονίζεται από πόλεμο; ( να απαντήσετε αξιοποιώντας τα στοιχεία του κειμένου, χωρίς όμως να τα αντιγράψετε.)

2.α. Να σχολιάσετε τις υπογραμμισμένες προτάσεις( τρόπος εισαγωγής, είδος, συντακτική θέση)

β.. Στην ενότητα αυτή μαθαίνουμε για τις τελικές προτάσεις που δηλώνουν σκοπό και εισάγονται με το για να ή το να: μπορείτε να βρείτε μια τέτοια πρόταση στο κείμενο;

γ. Μαθαίνουμε όμως και για τις αιτιολογικές προτάσεις με το γιατί, διότι, επειδή, εφόσον.  Μετατρέψτε μια φράση που δηλώνει αιτία σε αιτιολογική πρόταση , επιλέγοντας ένα τέτοιο σύνδεσμο : εξαιτίας ένοπλων συγκρούσεων.

3.α.Να βρείτε συνώνυμα ή αντίθετα των παρακάτω λέξεων:

Ευάλωτος =                                               κακουχίες =

Ένοπλες ≠                                                 αβεβαιότητα ≠

Απολαμβάνουν=                                     στοιχειώδη=

β. Μαθαίνουμε επίσης για λέξεις ομόηχες, δηλαδή που έχουν ίδια προφορά αλλά διαφορετική σημασία π.χ. καινός-κενός, κλήμα-κλίμα. Μπορείτε να βρείτε ένα δικό σας τέτοιο παράδειγμα;

γ. Υπάρχουν επίσης τα τονικά παρώνυμα, λέξεις όπου αλλάζοντας τον τόνο ,προκύπτει μια νέα λέξη. Βρείτε τα τονικά παρώνυμα στις λέξεις του κειμένου:

πόσα =                                                            παιδιά=

4.Παραγωγή γραπτού λόγου

Σε άρθρο που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας, να αναφερθείτε στις επιπτώσεις του πολέμου στις ζωές των ανθρώπων, τονίζοντας όμως περισσότερο τις επιπτώσεις στα παιδιά. ( Μην ξεχνάτε : πρόλογος, κύριο θέμα, επίλογος).

                     Δουλέψτε αργά και προσεκτικά!