ΙΣΤΟΡΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ : Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ

19^ος αι. : Ελλάδα : μεγάλωσε την έκτασή της συμπεριλαμβάνοντας τα Επτάνησα

                και τη Θεσσαλία με την περιοχή της Άρτας.

Πληθυσμός : 750.000 (1830), συνέχισε να αυξάνεται το 19^ο αι., ενώ διπλάσιοι 
                    Έλληνες ζούσαν έξω από τα σύνορα. 
Σημαντικά αστικά κέντρα :Αθήνα, Πάτρα, Σύρος, Πειραιάς.

• Η  ελληνική  οικονομία :

Ο αγροτικός   τομέας   : 

  -  κυριαρχεί  στην ελληνική οικονομία, με βάση το μικρό αγροτικό κλήρο.

  -  τα εθνικά κτήματα (όσα δεν είχαν καταπατηθεί) μοιράστηκαν το 1871 
     από  τον Αλ. Κουμουνδούρο.

-    Τσιφλίκια (μεγάλα κτήματα στη Θεσσαλία, ανήκαν σε Τούρκους,   
     καλλιεργούνταν από κολίγους, δηλαδή ακτήμονες Έλληνες αγρότες). 
     Το 1881 που ενσωματώθηκε η Θεσσαλία τα διεκδίκησαν οι κολίγοι, 
     αλλά τελικά πουλήθηκαν σε Έλληνες κεφαλαιούχους.

-    Κυριότερα προϊόντα : σταφίδα, ελιές, καπνά, σιτηρά

-    Εξωτερικό εμπόριο : εξάγονται λάδι, σταφίδα, αγροτικά προϊόντα,
                                       εισάγονται σιτάρι, υφάσματα, νήματα. 
    Αργότερα εισάγεται  άνθρακας, ξυλεία και μηχανήματα.

-   Ναυτιλία  :   χάρη σ’ αυτή υπάρχει οικονομική ανάπτυξη

    Πάτρα και Σύρος τα μεγαλύτερα ελληνικά λιμάνια

Τραπεζικό σύστημα : αναπτύσσεται με την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας 
το 1841, η οποία εκδίδει και το χαρτονόμισμα.

Βιομηχανία : αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς  
λόγω : έλλειψης κεφαλαίων, πρώτων υλών και 
εργατικών χεριών. Άλλωστε, η ελληνική αγορά 
είναι μικρή και τα εισαγόμενα βιομηχανικά 
προϊόντα φτηνά.

 Ο ρόλος του κράτους : υπήρξε σημαντικός για την ανάπτυξη της οικονομίας,
 μέσω των επενδύσεων σε έργα υποδομής και του ευνοϊκού 
 θεσμικού πλαισίου (κυρίως επί Τρικούπη).

Εξωελλαδικό ελληνικό κεφάλαιο : στράφηκε προς την Ελλάδα από το 1870 
λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 1873 και των κινήτρων του 
Τρικούπη.

• Η  ελληνική  κοινωνία :

Χαρακτηρίζεται από αργή, αλλά σταθερή μεταβολή, με κύριο άξονα των 
αλλαγών την βαθμιαία αστικοποίηση.

Αγρότες : αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία, είναι μικροϊδιοκτήτες. 
Οι κολίγοι της Θεσσαλίας χάνουν πολλά από τα δικαιώματα γης, 
που είχαν επί Οθωμανών.

Αστικά στρώματα : παίζουν δυναμικό ρόλο και ενισχύουν σταθερά την 
παρουσία τους (εμπόριο, ναυτιλία, τραπεζικές εργασίες, 
δημόσιοι υπάλληλοι).

Εργάτες : κυρίως είναι γυναίκες και παιδιά, εμφανίζονται αργά, λόγω 
της καθυστερημένης εκβιομηχάνισης, ζουν σε άθλιες συνθήκες.

• Κοινωνικοί  μετασχηματισμοί (αλλαγές) :

Μετανάστευση : εντάθηκε το 19^ο αι. προς τις πλούσιες ελληνικές 
παροικίες του εξωτερικού (Αίγυπτος), ενώ στο τέλος του αιώνα 
η κρίση της σταφίδας οδήγησε πολλούς αγρότες στην Αμερική.

Οι αγώνες των κολίγων : στο Κιλελέρ (1910) ένοπλη σύγκρουση με νεκρούς

αγρότες σχετικά με τα τσιφλίκια της Θεσσαλίας, που ώθησε αργότερα στη

 διανομή τους.

Εργατικό κίνημα : κατά τη δεκαετία του 1870 σημειώνονται οι πρώτες 
απεργίες, κυκλοφορούν εφημερίδες που υπερασπίζονται τα 
αιτήματα των εργατών και αρχίζουν να διαδίδονται οι  σοσιαλιστικές ιδέες, 
 μέσω κάποιων διανοούμενων.

Γυναικείο ζήτημα : κύριο αίτημα ήταν η ανάγκη εκπαίδευσης των γυναικών, 

            που ως τότε ήταν παραμελημένη.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΝΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (http://istografia.blogspot.gr)

Ενότητα 23: Η ελληνική οικονομία και κοινωνία κατά το 19ο αι. from mavraroda