Α. Ρατσισμός:
- Φυλετικός: Η διάκριση και ο διαχωρισμός των ανθρώπων ανάλογα με το χρώμα ή την καταγωγή τους. Μία πολιτική ιδεολογία η οποία δέχεται ότι η λευκή κυρίως φυλή είναι
- Κοινωνικός: Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και των δούλων στην αρχαιότητα. Επίσης ο διαχωρισμός σε ανώτερες και κατώτερες κοινωνικές τάξεις φανερώνει ρατσιστικές αντιλήψεις, οι οποίες διαιωνίζουν τις κοινωνικές διακρίσεις και δικαιολογούν την εκμετάλλευση ορισμένων κοινωνικών ομάδων. Είναι ακόμη οι διακρίσεις σε βάρος των μειονοτήτων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, ναρκομανών, φορέων του AIDS, κ.α.
- ανώτερη των άλλων.
- Εθνικός: Η αίσθηση της υπεροχής ενός έθνους έναντι των άλλων (εθνικισμός, σοβινισμός).
- Θρησκευτικός: Η αντίληψη ότι μια θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων.
Τα αίτια:
- Πνευματικά:
- Η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας.
- Η απλουστευτική τάση των ανθρώπων για κατηγοριοποιήσεις.
- Τα Μ.Μ.Ε.
- Ψυχολογικά:
- Η τάση του ανθρώπου και κάθε λαού για διάκριση.
- Η εύρεση ελαττωμάτων στους άλλους.
- Υπερτροφικός εγωισμός.
- Η αναζήτηση εξιλαστήριων θυμάτων .
- Κοινωνικο – Οικονομικά:
- Η κοινωνικο-οικονομική εκμετάλλευση των αδυνάτων
- Η τεχνολογία
- Η ξενοφοβία
- Η κρίση αξιών
- Εθνικιστικά:
- Περηφάνια / αλαζονεία
- Εθνικός εγωισμός
- Τραυματικές εμπειρίες παρελθόντος
- Θρησκευτικά:
- Θρησκευτικός προσηλυτισμός / φανατισμός
- Θρησκευτικές προλήψεις
Συνέπειες: (Ο ρατσισμός…)
- Προσβάλλει την ανθρώπινη προσωπικότητα / περιθωριοποιεί / απομονώνει.
- Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών.
- Καλλιεργεί πάθη, μίσος, φανατισμό, αντεκδίκηση, περιφρόνηση.
- Δηλητηριάζει τις σχέσεις των λαών και των ανθρώπων.
- Καλλιεργεί το αίσθημα της υπεροχής και την επιθυμία της εκμετάλλευσης του συνανθρώπου.
- Εμποδίζει τη συνεργασία και τη φιλία, που είναι παράγοντες προόδου και δημιουργίας.
- Προκαλεί κοινωνικές αναταραχές, εξεγέρσεις, αιματοχυσίες.
- Προκαλεί αδικίες, κοινωνικές ανισότητες.
- Δημιουργεί άθλιες συνθήκες διαβίωσης.
- Παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες, που υποστήριξαν όλα τα φωτεινά πνεύματα της ιστορίας.
- Οδηγεί στην ενεργό αντίδραση και την αντιβία από την πλευρά των αδικούμενων φυλετικών μειονοτήτων.
Προϋποθέσεις / Τρόποι για την καταπολέμηση του ρατσισμού:
- Σεβασμός και ανεκτικότητα προς το διαφορετικό (οικογένεια, σχολείο).
- Ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, ώστε να αγωνιστούν για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, στις χώρες που υπάρχουν.
- Υλική και ηθική βοήθεια στους λαούς που καταπιέζονται από το ρατσισμό.
- Επιβολή κυρώσεων (εμπάργκο οικονομικό ή διπλωματικό) στα κράτη που εφαρμόζουν τις φυλετικές διακρίσεις.
- Μέσα από την παιδεία να περνούν μηνύματα για την υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων / υιοθέτηση ανθρωπιστικών αξιών(αγάπη, συνεργασία κ.α).
- Τα διάφορα κοινωνικά συστήματα να σέβονται και να προωθούν τον ανθρωπισμό.
Β. Άτομα με ειδικές ανάγκες:
- Προβλήματα που αντιμετωπίζουν:
- Πρακτικής φύσεως προβλήματα (π.χ μετακίνηση)
- Την κοινωνική απομόνωση
- Την ανεργία
- Την κοινωνική αναλγησία
- Τον εγκλεισμό σε προσβλητικά για την ανθρώπινη προσωπικότητα ιδρύματα
- Την έλλειψη οργανωμένης εκπαίδευσης
- Τρόποι αντιμετώπισης:
- Άτομο:
- Ευαισθησία, κατανόηση, αγάπη, ενδιαφέρον
- Παροχή βοήθειας, εκδήλωση ενδιαφέροντος
- Κοινωνική συναναστροφή και διάλογο
- Όχι στον κοινωνικό ρατσισμό και στον αποκλεισμό τους
- Πολιτεία:
- Ράμπες, ειδικοί σηματοδότες, κ.α.
- Ειδικά σχολεία
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης (σχολείο, Μ.Μ.Ε)
- Φροντίδα για επαγγελματική κατάρτιση και αποκατάσταση
- Άτομο:
http://blogs.sch.gr/dimkitsos/
Με τον όρο στερεότυπα
εννοούμε βαθιά ριζωμένες και παγιωμένες πεποιθήσεις που λειτουργούν σαν
ετικέτες (άλλοτε θετικές ή άλλοτε αρνητικές), σύμφωνα με τις οποίες
κατηγοριοποιούμε άκριτα και αβασάνιστα τις διάφορες ομάδες ατόμων γύρω
μας. Τέτοιες ετικέτες είναι, για παράδειγμα, αντιλήψεις όπως: «οι Άγγλοι
είναι ψυχροί», «οι γυναίκες είναι φοβιτσιάρες», «οι άντρες είναι
θαρραλέοι», «οι Γάλλοι είναι πολιτισμένοι», «οι άντρες έχουν μηχανικές
ικανότητες», «οι γυναίκες μπορούν να φροντίζουν τα παιδιά καλύτερα από
τους άντρες», «τα άτομα με αναπηρίες δυσκολεύονται να εκπαιδευτούν και
να εργαστούν» κ.ά. Όταν ένα στερεότυπο που αφορά μια συγκεκριμένη ομάδα
ατόμων οδηγεί σε αρνητική συναισθηματική φόρτιση, τότε οδηγεί στην προκατάληψη.
Oι προκαταλήψεις είναι λογικά
και επιστημονικά αστήρικτες. Ωστόσο, γίνονται κατά κανόνα αποδεκτές
χωρίς την παραμικρή αμφισβήτηση. Yπάρχουν συχνά αντιθέσεις μεταξύ
διαφόρων ομάδων, λαών κτλ. Οι προκαταλήψεις μπορούν να οδηγούν σε
εχθρική συμπεριφορά της μιας ομάδας έναντι της άλλης.
Από την προκατάληψη απορρέουν αντιδράσεις όπως οι ακόλουθες:
- Αποφυγή. Εκδηλώνεται με το να αποφεύγουμε ένα άτομο ή μια ομάδα.
- Λεκτική κατάχρηση. Εκδηλώνεται με το να μιλάμε αρνητικά για μια συγκεκριμένη ομάδα ατόμων (π.χ. για τους Πόντιους)
- Διάκριση. Εκδηλώνεται με υποτίμηση, με κακομεταχείριση, με χαμηλότερη αμοιβή, με αποκλεισμό από ευκαιρίες κτλ.
- Βίαιη κατάχρηση. Εκδηλώνεται με σαρκασμό, με ενόχληση, με απειλές κτλ.
- Εξάλειψη. Εκδηλώνεται με εχθρική συμπεριφορά όπως απομονώνοντας, διώχνοντας, σκοτώνοντας, λυντσάροντας, προβαίνοντας σε γενοκτονία ή σε εθνο-κάθαρση.
Το θέμα των αρνητικών αντιλήψεων για
εθνότητες ή μειονότητες έχει δημιουργήσει πολλά δεινά στην ιστορία της
ανθρωπότητας (π.χ. εξόντωση εκατομμυρίων Εβραίων από το χιτλερικό
καθεστώς, σφαγή των Αρμενίων από τους Τούρκους, διωγμοί Παλαιστινίων
κτλ.).
Οι στερεοτυπικές αντιλήψεις
συνεπάγονται δυσάρεστες συνέπειες για ολόκληρους λαούς σε κοινωνικό
επίπεδο. Αλλά και σε προσωπικό επίπεδο καθορίζουν πολλές φορές τη ζωή
και τις επιλογές μας. Φτάνει να σκεφτούμε κατά πόσο τα στερεότυπα που
αφορούν στους ρόλους των δύο φύλων (π.χ. αντρικές
-γυναικείες δουλειές, ρόλοι στην οικογένεια κτλ.) επηρεάζουν τις
προτιμήσεις μας για σπουδές και επαγγέλματα ή αποκλείουν τις γυναίκες (ή
κάποτε και τους άντρες, αλλά σε μικρότερο βαθμό) από κάποιες θέσεις
εργασίας ή αξιώματα.
Επίσης, η στερεοτυπική αντίληψη
«αναπηρία σημαίνει ανικανότητα», καθώς και κοντόφθαλμες κοινωνικές
πολιτικές εξαιρούν, στιγματίζουν και περιθωριοποιούν άτομα με αναπηρίες
και άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, χωρίς να τους προσφέρουν τις
ευκαιρίες για μόρφωση και κοινωνική ένταξη που δικαιούνται και αξίζουν.
Σε πείσμα αυτών των στερεοτύπων, άνθρωποι που είχαν διάφορες σωματικές ή
άλλες ανεπάρκειες ξεχωρίζουν με τα επιτεύγματά τους κερδίζοντας το
σεβασμό και το θαυμασμό μας για τα έργα τους. Από τα βάθη των αιώνων
ενδυναμώνουν με το παράδειγμά τους την πίστη μας στην ανθρώπινη βούληση
και αξία. Ως παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν: ο Όμηρος που, ενώ είναι
τυφλός, γίνεται διάσημος για τα επικά ποιήματά του, την Ιλιάδα και την
Οδύσσεια, και ο σύγχρονός μας διάσημος επιστήμονας Στίβεν Χόκινγκ που
κινείται με αναπηρικό καρότσι και μιλάει με τη βοήθεια υπολογιστή.
Φωτεινά παραδείγματα αποτελούν ακόμα και πολλοί άλλοι απλοί άνθρωποι
γύρω μας που ξεπέρασαν τις όποιες δυσκολίες τους και τις κοινωνικές
διακρίσεις σε βάρος τους.
Πώς δημιουργούνται τα στερεότυπα;
Τα στερεότυπα δημιουργούνται και
μεταδίδονται με πολλούς τρόπους (φανερούς και μη φανερούς) από την
οικογένεια, το σχολείο, το στρατό, την εκκλησία, τους συνομηλίκους, τα
Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας κτλ. Μία ομάδα στερεοτύπων σχετίζεται με τους
ρόλους των δύο φύλων.
Μηχανισμοί με τους οποίους αναπαράγονται τα στερεότυπα για τους ρόλους των δύο φύλων μπορεί να είναι:
|
Εξαλείφονται τα στερεότυπα;
Ένα χαρακτηριστικό των στερεοτύπων
είναι ότι αυτά είναι «στέρεα τυπωμένα» στο νου και στην καρδιά μας. Γι’
αυτό χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να τα εξαλείψουμε,
ανατρέποντας όχι μόνο αυτά που έχουμε μάθει (γνώσεις), αλλά και αυτά που
νιώθουμε (τα συναισθήματά μας).
Το πρώτο λοιπόν «μέτωπο» του αγώνα
ενάντια στα στερεότυπα είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Στη συνέχεια ο αγώνας
διεξάγεται στο κοινωνικό επίπεδο, στο οποίο θα καταπολεμήσουμε τα
στερεότυπα και θα υπερασπιστούμε όσους υποφέρουν από τις κοινωνικές
διακρίσεις. Για παράδειγμα, πώς θα πολεμήσουμε την ξενοφοβία και το
ρατσισμό; Με την πληροφόρηση, την ενημέρωση, την κατάλληλη εκπαιδευτική,
κοινωνική πολιτική, αλλά, πάνω από όλα, με το να έρθουμε σε επαφή,
γνωριμία, συνεργασία με τους «άλλους» και να νιώσουμε, αλλά και να
εκφράσουμε, αποδοχή και σεβασμό γι΄ αυτούς, για τις ανάγκες τους και τον
πολιτισμό τους.
Ας ξεκινήσετε λοιπόν από το σχολείο,
χέρι – χέρι με τους «διαφορετικούς» από εσάς συμμαθητές σας. Μπορείτε να
δουλέψετε όλοι μαζί φιλικά και δημιουργικά, με κοινές δραστηριότητες,
ανακαλύπτοντας αυτά που σας συνδέουν, σας ενώνουν, ανταλλάσσοντας και
πλουτίζοντας συνάμα τους εαυτούς σας μέσα από τις διαφορετικές
εμπειρίες.
Παράλληλα, σε κοινωνικό και σε πολιτικό επίπεδο όλοι μαζί οφείλουμε να διεκδικήσουμε «το δικαίωμα στη διαφορά».
Ενάντια στο ρατσισμό μπορούμε να προτάξουμε τη διαπολιτισμική συμπεριφορά. Με τον όρο διαπολιτισμική συμπεριφορά
εννοούμε την κατανόηση, την αποδοχή και το σεβασμό των ατόμων, ομάδων,
λαών που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς. Η διαπολιτισμική
συμπεριφορά σημαίνει όχι μόνον αποδοχή και σεβασμό των πολιτιστικών
διαφορών, αλλά και πίστη στο γεγονός ότι μπορούμε να μαθαίνουμε και να
πλουτίζουμε τους εαυτούς μας μέσα από τη συνάντησή μας με τους άλλους
πολιτισμούς.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C111/72/585,2044/
Για το ρατσισμό μπορείτε να δείτε και προηγούμενη ανάρτηση εδώ http://kapnogym.blogspot.gr/2014/12/3_19.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου